Europa bouwt onderdeel maanraket NASA
In het Duitse Bremen wordt de European Service Module (ESM) gebouwd. Deze is integraal onderdeel van de maanraket die in 2025 voor het eerst sinds een halve eeuw astronauten naar de maan moet brengen. Dit keer als opmaat naar permanente aanwezigheid?
Met een haarnetje, overschoenen en stofvrije lichtblauwe overjas schuifelen journalisten en ruimtevaartbobo’s door de enorme cleanrooms van Airbus Defense and Space in Bremen. Voor het eerst worden drie exemplaren getoond van de European Service Module (ESM), het Europese onderdeel van NASA’s Space Launch System (SLS-raket), waarvan het eerste exemplaar op 16 november 2022 werd gelanceerd naar een baan om de maan – na vele malen uitstel.
Die vlucht, Artemis I, had nog geen mensen aan boord, maar bij de volgende missie in 2024 gaan er vier astronauten mee. Lucht, water, warmte, elektriciteit en voortstuwing krijgen ze van de ESM, die komt te hangen onder NASA’s Orioncapsule waarin de astronauten zullen verblijven.
Nieuwe maanlanding
Artemis I moet de opmaat zijn tot een nieuwe maanlanding door astronauten, de eerste sinds 1972, en een die deze keer tot permanente bewoning van de maan moet leiden. Volgens sommigen is het zelfs een voorbereiding op een bemenste reis naar Mars. De vlucht Artemis III moet in 2025 mensen op het maanoppervlak afleveren.
De bijbehorende ESM-3-module staat nu nog in Bremen op een teststand. ‘De module is inmiddels voor 80 procent af’, zegt system engineer Lars Bauer van Airbus, bouwer van de ESM. Te zien is een overvolle wirwar van glimmende buizen, kabels, stuurelektronica en bollende tanks: water, stikstof en zuurstof voor de astronauten, stikstofoxide en monomethylhydrazine voor de raketmotoren.
Orbital Maneuvering System
In het midden zit een ongebruikte spaceshuttle-stuurraket, het orbital maneuvering system, waarvan er nog zes op de plank lagen. Daarnaast zijn er 33 stuurraketten om bij te sturen. ESM’s droge massa zal uitkomen op circa 4,5 ton, volgetankt weegt het ding zo’n 13,5 ton.
‘We werken van binnen naar buiten’, vertelt Bauer. Dat is goed te zien in vergelijking met ESM-5, die pas in 2029 op weg hoeft, en waarvan de vrijwel lege aluminium basisstructuur net in Bremen is gearriveerd.
De cilindervormige ruimte is met wanden van aluminium honingraatstructuur ingedeeld in vier kwarten, van boven en onder begrensd door ringvormige balken van 5,2 meter diameter. Bauer: ‘Alles wordt vervolgens in een strikte volgorde gemonteerd.’
Vlekkeloze lancering
Eenmaal volgebouwd wordt de ESM afgedicht met radiatoren, de panelen aan de buitenkant die overtollige warmte wegstralen. Bauer: ‘In het hele compartiment is de temperatuur rond de 20 graden Celsius. Dat is goed voor de brandstof en ook voor het drinkwater voor de astronauten.’
Na uitgebreide tests is de ESM klaar om te worden verscheept naar Kennedy Space Center in Florida. Daar worden de zonnepanelen, geleverd door Airbus Nederland, erop gezet en wordt het geheel in de SLS-raket gemonteerd.
De eerste lancering verliep, op een enkele haperend elektronisch circuit na, vlekkeloos, zegt Ralf Zimmermann, hoofd van het maanprogramma en Orion bij Airbus. ‘We hebben het voertuig op die vlucht echt op de proef gesteld. We hebben het in allerlei hoeken laten draaien, ook onnodige oriëntaties die we nooit zouden riskeren als er mensen aan boord zijn.’ De module bleef glansrijk overeind, benadrukt hij.
VERDER LEZEN?
Dit is een deel van het artikel over de European Service Module in het julinummer van De Ingenieur. Meer lezen? Koop dan hier de digitale versie voor € 9,50 of neem een abonnement!
Foto boven: De Orion-capsule voor de Artemis 1-missie. Credit: NASA
Tekst: Bruno van Wayenburg
