Ook de zware vrachtvaart gaat over op elektrisch. De Technische Universität Berlin ontwikkelt een elektrische duwboot, met batterijen en brandstofcellen als energiebronnen. De bouw van het prototype duurt nog wel even: die begint in 2019.

RiverCell/ELEKTRA heet het project dat onder leiding staat van ingenieur Gerd Holbach, hoogleraar aan deze technische universiteit in Berlijn. Het gebruikt een hybride aandrijfsysteem, een combinatie van oplaadbare batterijen en brandstofcellen. De ontwikkeling van de duwboot gebeurt in nauwe samenwerking met de gebruikers en sponsoren, de logistieke dienstverleners BeHaLa en Imperial.

De aandrijving is afgestemd op de maten en het gebruikersprofiel voor het vrachtvervoer in de regio Berlijn-Brandenburg. Met zijn 19 m kan hij met een duwbak door alle sluizen richting Hamburg of Oostzeehavens zonder te moeten afkoppelen, en de breedte van 8,20 m is nodig voor de duwbak van de 1400 ton zware gasturbines van de Siemensfabriek in Berlijn.


Batterij en waterstof

Het schip is uitgerust met twee elektromotoren van 200 kW elk. Op volgeladen batterijen (twee maal 1.250 kWh) is met een snelheid van 8 km/h een bereik van 65 km mogelijk. Verder varen tot de zeehavens van Hamburg en Stettin, dat wil zeggen een dagafstand van 130 km bij een snelheid van 8,5 km/h, haalt het schip dankzij de parallel geschakelde waterstof-brandstofcellen met een totaal vermogen van 192 kW. Het schip heeft een voorraad van 740 kg waterstof aan boord, die onder een druk van 500 bar is opgeslagen in een zestal tanks. Verder zitten er op het dak van het stuurhuis zonnepanelen met een piekvermogen van 2,5 kW voor het boordnet, dat ook over een eigen batterij van 230 kWh beschikt.

De batterijen en brandstofcellen op de duwboot.

Vanwege de beperkte ruimte op het schip voor het aandrijfsysteem – er moet ook plaats zijn voor drie bemanningsleden bij meerdaagse vaartochten tussen de zeehavens en Berlijn – is gekozen voor een maximale snelheid van 10 km/h, nodig voor speciale manoeuvres. Het schip mag daarom niet op de Rijn varen waar een pieksnelheid van 13 km/h is voorgeschreven.


Emissievrij

Dankzij een financiële injectie van 4,7 miljoen euro van het Duitse verkeersministerie en van de betrokken partners gaat het concept in productie. Momenteel werft Holbach toeleveranciers. Hij voorziet dat de bouw van het prototype kan beginnen in het najaar van 2019, een jaar later is de tewaterlating gepland. De realisatie hangt verder af van ontwikkelingen in de waterstofinfrastructuur in Duitsland, waar momenteel wel aan wordt gewerkt.

De ELEKTRA vaart met zijn walstroom en waterstof volledig emissievrij. Zijn beide duurzaam opgewekt, dan veroorzaakt het varen geen enkele uitstoot. Dat is ook wat de partners van het project voor ogen staat.

De ELEKTRA speelt ook in op wens van de stad Berlijn die in 2050 al zijn transport emissievrij wil hebben. Omdat de havenbekkens direct naast woongebieden liggen is ook geluid een belangrijke eis: elektromotoren leveren 70% minder lawaai dan de huidige – 40 jaar oude – dieselmotoren. (Judith Stalpers)
 

Illustraties BEHALA/TUB-EBMS