Dankzij diverse ontwerpaanpassingen is de plasticvanger van The Ocean Cleanup eindelijk in staat om plastic vast te houden. Dat heeft Boyan Slat, de bedenker van de plasticvanger en CEO van The Ocean Cleanup, woensdag op een online persconferentie bekendgemaakt. 

Eerdere problemen, waarbij plastic weer wegdreef of over het vangscherm heen werd geslagen, zijn verholpen. 'We hebben nu een zelfstandig functionerend systeem in de Great Pacific Garbage Patch dat de natuurlijke krachten van oceaan gebruikt om passief plastic te vangen', zei Slat. Daarmee is het belangrijkste ontwerpprincipe na jaren van onderzoeken, ontwerpen en testen aangetoond. 


Geen schade aan zeeleven

Systeem 001/B houdt zowel grote stukken plastic vast als microscopisch kleine deeltjes. In het vangscherm zijn niet alleen spooknetten van duizend kilo zwaar aangetroffen, maar ook microplastics van 1 millimeter groot. Aangezien microplastics en grotere stukken afval zich volledig anders gedragen in de oceaan, is het een prestatie van formaat dat het systeem voor beide werkt, benadrukte Slat.

Nanoplastics worden nog niet opgevangen, maar daarover maakt Slat zich weinig zorgen. '99,3 procent van het plastic in de Great Pacific Garbage Patch is 1 millimeter of groter', zei hij.

Enige schadelijke interactie met zeedieren lijkt er niet  te zijn. Volgens Slat beweegt het systeem zo langzaam, ongeveer tien centimeter per seconde, dat vissen makkelijk weg kunnen komen. 'Het is geen vistrawler.' 

Het opgevangen plastic wordt met schepnetten aan boord van een begeleidend schip gehaald. In de toekomst moet dat proces autonoom verlopen. 


Ontwerpaanpassingen

Na jaren van voorbereidingen begonnen afgelopen najaar de eerste tests van het systeem in de Grote Oceaan. In september voer Ocean Cleanup System 001 de Amerikaanse staat Californië weg naar de Great Pacific Garbage Patch. Maar sindsdien kampte het team met de nodige tegenslagen en ontstond twijfel aan de haalbaarheid.

Doordat System 001 net zo snel bewoog als de stroming, bleek het plastic er makkelijk uit weg te spoelen. Bovendien ontstond er een breuk in een van de armen. In december werd de Wilson, zoals het eerste vangsysteem werd genoemd, terug naar de haven gesleept. Daar moest ook een oplossing worden gevonden voor overtopping, waarbij plastic over het vangscherm sloeg en weer de zee in dreef. 

Medewerkers van The Ocean Cleeanup analyseren afval dat in de armen van de plasticvanger is beland. 


Nieuw vangscherm

In mei kondigde Slat enkele ingrijpende ontwerpaanpassingen aan. Een van de ideeën was om parachute-ankers te gebruiken, om het vangsysteem te vertragen. Dat blijkt nu te werken, zei Slat. Doordat er nu tempoverschil is tussen systeem en zee, blijft het plastic in de armen gevangen.

Ook is het scherm aangepast. Door er een extra drijvers aan te bevestigen, kan het scherm een stuk hoger en wordt het voor het plastic onmogelijk te ontsnappen over het scherm heen. Of dit ook werkt onder zware omstandigheden moet de komende maanden duidelijk worden, als het systeem in winters weer zal worden getest. 

Een parachute in het water fungeert als anker voor het vangscherm. 


Schepnet

Tegelijkertijd is er nog veel werk te doen, benadrukte Slat. Tot december blijft het huidige systeem in de plasticsoep actief, om behalve plastic zoveel mogelijk data te verzamelen. Het opgevangen plastic wordt nu nog door mensen met een schepnet opgevist en aan boord van een begeleidend schip gebracht. In de toekomst moet er een systeem komen waarin dat volledig automoom gebeurt. Wanneer dat klaar is, is nog onduidelijk. 

'We willen het volgende systeem zo snel mogelijk in het water hebben om te kunnen testen', zei Slat. Die nieuwe plasticvanger zal zowel nog beter in staat moeten zijn om plastic vast te houden, maar ook een langere levensduur hebben. 

Al het opgevangen plastic wordt naar de haven gebracht. Wat er daar precies mee gaat gebeuren, kon Slat nog niet zeggen. 


Foto's: The Ocean Cleanup