Drie Nederlandse bedrijven gaan oud bitumen dat op daken ligt, terugwinnen bij de sloop en omvormen tot vers bitumen voor op nieuwe daken. Komende week presenteren ze hun circulaire innovatie ‘citumen’ (circulair bitumen) op de Dutch Design Week in Eindhoven.

Read this article in English

Als je oud bitumen van daken kunt hergebruiken voor nieuwe dakbanen, bespaart dat flink op de CO2-uitstoot. Nieuw bitumen wordt namelijk gemaakt uit aardolie en daarbij komt koolstof vanuit de grond het milieu in.

Erg opvallend zal het citumen niet zijn, want het lijkt precies op het bitumen dat ligt op de platte daken van woningen, die het waterdicht houdt. Grote oppervlakken dakbanen van bitumen zijn vooral te vinden bij kantoorgebouwen.
 

Dakbedekking

De innovatie van New Horizon, Icopal en ZND Nedicom is niet heel technisch van aard. De techniek om bitumen van gesloopte gebouwen te verwerken tot nieuw materiaal voor dakbedekking bestond al. Zo'n vijftien jaar geleden probeerde partner Icopal die techniek al toe te passen, maar slaagde daar toen niet in, meldt Cobouw.

Het bleek destijds lastig om een goede kwaliteit van het gerecyclede bitumen te garanderen. Bovendien gebruikten bouwers liever nieuw bitumen dan hergebruikt materiaal. De prijs speelde daar ook een rol bij; met een niet al te hoge olieprijs – de grondstof voor bitumen – bleek het gunstiger om ruwe grondstoffen te kopen dan om gebruikt bitumen terug te winnen.


Economische overwegingen

Maar de tijden zijn veranderd. De grondstof voor nieuw bitumen wordt steeds schaarser doordat oliebedrijven hun raffinage steeds efficiënter doen (zie kader onderaan). Ook denkt New Horizon nu samen met Icopal wel op rendabele wijze bitumen te kunnen terugwinnen van gebouwen. Bitumenproducent Icopal heeft een gegarandeerde stroom oud bitumen nodig om te recyclen en New Horizon kan die leveren: 25.000 m2 materiaal per jaar. Door deze gegarandeerde materiaalstroom kan de prijs omlaag gaan.

New Horizon denkt er bovendien voor te kunnen zorgen dat het citumen zijn weg vindt naar nieuwe gebouwen, dankzij de vele contacten die het bedrijf heeft in de vastgoedwereld.
 

Monster

De recycling van bitumen gaat als volgt in zijn werk. Voordat een gebouw wordt gesloopt, komt eerst New Horizon langs om een monster te nemen van het bitumen op het dak. Daar wordt een stuk uit gesneden ter grootte van ongeveer een A4'tje, dat naar het lab van Icopal gaat. Uit die analyse blijkt onder meer hoeveel lagen zijn gebruikt, hoe dik die zijn en van welke kwaliteit het materiaal is.

‘Ook zien we in deze fase wat er onder het bitumen zit. Dat bepaalt de techniek waarmee we het gaan verwijderen. Zit het direct op beton, dan kun je het er zo machinaal afschrapen. Zit het echter op isoleerschuim, dan moet je voorzichtiger te werk gaan, want dat spul wil je niet in je bitumen hebben’, vertelt Michel Baars van New Horizon. In zo’n geval kan het nodig zijn om het bitumen handmatig van het dak te trekken.

Hierna gaan de van het gebouw getrokken bitumenrepen door een shredder, die er kleine stukjes van maakt. Die gaan naar Icopal in Groningen, waar het materiaal in een grote bak wordt omgesmolten tot maagdelijk bitumen. Een zeef haalt er eventuele restjes en harde stukjes uit. Het bitumen kan nu worden verwerkt tot nieuwe dakbanen.
 

Zonlicht

Bitumen dat jarenlang op een dak heeft gelegen is aangetast door de uv-component in zonlicht. 'Daarom worden er in die laatste stap middelen toegevoegd die het bitumen flexibel maken en weer beschermen tegen uv-licht', vertelt directeur Caspar Ulijn van dakbedekkingsbedrijf ZND Nedicom aan de telefoon. Hij schat in dat bitumen met deze techniek een keer of zeven acht opnieuw te gebruiken is.

ZND Nedicom is voorlopig het enige dakbedekkingsbedrijf dat het gerecyclede bitumen op daken legt. 'Maar ik hoop dat ook andere bedrijven op termijn ermee gaan werken. Ik hoef het niet voor mezelf te houden; ik wil niets liever dan dat het hele dak wordt hergebruikt.'


Aardolie

Het citumen is niet het eerste product uit de bouw dat New Horizon recyclet. Eerder deed het bedrijf hetzelfde al voor beton (lees: ‘Slimme puinbreker spaart beton en CO2’). Het bedrijf ziet oude gebouwen als bron van nuttige materialen en grondstoffen, en specialiseert zich in manieren om die stoffen terug te winnen.
 

Tijdens de Dutch Design Week (20 - 28 oktober, Eindhoven) zijn veel meer initiatieven op het gebied van circulariteit in de bouw te zien: onder de noemer Embassy of Circularity.
 

Bitumen is een product van de raffinage van aardolie. Nadat de lichtere fracties nafta, benzine en diesel eruit zijn gehaald, blijft het bitumen over. Dit is bij kamertemperatuur een halfvaste stof. Bij verhitten wordt het vloeibaar. Het grootste deel van het bitumen uit aardolie wordt gebruikt in asfaltwegen, een klein deel in daken; dat is de toepassing waar New Horizon, Icopal en ZND Nedicom zich op richten.


Openingsfoto: een bouwvakker bedekt een dak met een mat van bitumen. Foto: Wald1Siedel/CC BY-SA 4.0