Dit jaar zijn er minstens twee opvallende jurken te zien tijdens Prinsjesdag. De outfit van minister Jet Bussemaker komt uit de 3D-labs van de TU Eindhoven, en kamerlid Carla Dik-Faber van de ChristenUnie toont een creatie gemaakt van ontmantelde treinbekleding.

Dik-Faber vindt het thema recycling belangrijk; de afgelopen twee jaar verscheen ze ook al in gerecyclede kleding. Dit jaar bestaat haar outfit, ontworpen door recycle-designer Sabrina Wullur, uit hergebruikte bekleding uit een intercity. De jurk, mouwen en haar tas zijn gemaakt van skai, een soort nepleer dat op de stoelen in oude dubbeldekkers was te vinden. Het lijf van de jurk bestaat uit afgedankte conducteursuniformen, en het hoedje – onmisbaar op Prinsjesdag – is gemaakt van conducteurspetten. Een treinfluitje als sieraad maakt het geheel af.

Voor Dik-Faber en de NS is de outfit een statement over hergebruik en duurzaamheid. Het komt de draagbaarheid echter niet ten goede; skaileer is weinig buigzaam en ventileert slecht, dus het zal een weinig comfortabele dag zijn voor het kamerlid.

Dik-Faber in haar recycle-ensemble. Credit: Maaike Poelen

Bussemaker

Wat dat betreft heeft minister Jet Bussemaker het beter bekeken. Zij liet de afgelopen drie maanden op de TU Eindhoven een custom jurk ontwerpen, helemaal gevormd naar haar lichaam. De ontwerpers van de universiteit maakten een bodyscan van het lichaam en de voeten van de minister, waarmee ze alle afmetingen perfect konden vastleggen.

Met een ontwerpprogramma met een speciale plug-in kon het ontwerpteam de digitale ontwerpregels voor de jurk opstellen, zonder dat er meteen een ontwerp uitrolde. De minister kon vervolgens binnen bepaalde grenzen zelf de details bepalen. Zo kon Bussemaker de grootte van de nekopening, de breedte van de jurk, en het lijnenpatroon zelf aanpassen. 'De software maakt het customizen van een jurk heel toegankelijk', vertelt industrieel ontwerper Leonie Tenthof van Noorden. Zij zag toe op het digitale ontwerpproces. Na verschillende prototypen koos de minister uiteindelijk voor een ijsblauwe jurk van zijde-achtig materiaal.

Jet Bussemaker, vlak voor ze vertrok naar de Ridderzaal in het ijsblauwe eindresultaat.

Perfecte schoen

Voor de schoenen gebruikten de ontwerpers een 3D-printer. De gedetailleerde scan van de voeten maakte perfect zittend schoeisel mogelijk. 'Je hebt met die scan een soort digitale leest, waar je veel meer mee kan dan met alleen een schoenmaat. Zo bleek de minister vrij kleine voeten te hebben; daar moesten we het ontwerp op aanpassen.' Het speciale flexibele materiaal Filaflex, een thermoplastisch elastomeer, zorgt ervoor dat de schoen goed zit, maar het leverde ook een probleem op. 'De hak moet natuurlijk niet flexibel zijn; het was een heleboel uitproberen voordat we een goede mix van stevig en buigzaam vonden.'

Tenthof van Noorden ziet in het project de toekomst van mode. 'Straks kom je een winkel binnen, maak je een 3D-scan en loop je even later weg met je eigen, customized kleding. Volgens mij is dat binnen vijf jaar de realiteit.' Hoewel het niet goedkoop is om kleding on demand te laten printen, gaan de ontwerpkosten omlaag. 'Een designer ontwerpt dan niet één jurk, maar stelt een paar regels op waarbinnen klanten oneindig veel variaties kunnen maken.'