Materiaalwetenschappers in de VS hebben een sponsmateriaal ontwikkeld dat uitermate geschikt lijkt voor het opzuigen van olie die is vrijgekomen bij een lek of een scheepsramp. De toplaag van het materiaal is chemisch aan te passen, zodat de spons andere stoffen aan zich bindt.


Meestal gaat het goed met alle olie die we opboren en over de wereld slepen. Maar áls dan een keer een olietanker op de klippen loopt, of nog erger, een boorplatform in de hens gaat – zoals de Deepwater Horizon in 2010 – is er meteen een groot probleem voor het milieu. De dikke olie bedekt het wateroppervlak en doodt veel van het dieren- en plantenleven in de omgeving.

Die olie moet worden opgeruimd en dat levert vaak een helse klus op. Olie die op het oppervlakte drijft kun je nog proberen te isoleren om hem vervolgens op te scheppen of te laten verbranden. Maar soms vormt olie een pluim onder het zeeoppervlak die het lastig maakt om weg te halen.
 

Oliespons

Daarvoor denken wetenschappers van het Argonne National Laboratory in de V.S. nu een oplossing te hebben gevonden. Ze hebben een nieuw schuimmateriaal ontworpen, dat ze Oleo Sponge noemen, 'De Oliespons'. Het materiaal zuigt olieproducten op, zoals ruwe olie en diesel; niet alleen van het oppervlak, maar ook van grotere dieptes. En omdat het een spons is, kun je hem ook uitwringen.

De onderzoekers gingen hierbij uit van een gewoon schuim van polyurethaan, dat vol zit met gaatjes en poriën. Met andere woorden, een schuim heeft een groot oppervlak waaraan stoffen zich kunnen hechten. Stap twee was het binden van speciale moleculen aan dat oppervlak, zodat oliemoleculen zich graag zouden hechten aan het oppervlak van de spons. ‘We hadden al een hele bibliotheek van stoffen waarmee je olie kunt binden, maar de uitdaging was om die in een nuttig materiaal te verwerken’, aldus Seth Darling van het Center for Nanoscale Materials van het Argonne National Laboratory in Chicago Argonne in een persbericht.
 

Oxidehuidje

Om dit te doen kwam een eerder door Darling ontwikkeld proces goed van pas. Met deze techniek wordt het oppervlak van een poreuze structuur bedekt met een metaaloxide. Dit deden de materiaalingenieurs bij het nieuwe schuim, waarna ze bovenop dat oxidehuidje de moleculen aanbrachten die 'van olie houden'. Het resultaat is een stevig, duurzaam schuim dat je onder water kunt houden om er olie mee op te zuigen, vervolgens wordt uitgewrongen boven aan afvalbak en daarna weer klaar is om opnieuw te gebruiken.
 

Geen slijtage

Het materiaal is getest in een grote tank met zeewater, waar bleek dat de spons goed diesel en ruwe olie absorbeerde, zowel vanaf als van onder het wateroppervlak. Darling: ‘Het materiaal is ontzettend stevig. We hebben meer dan honderd tests gedaan, waarbij we het elke keer helemaal uitwrongen. Ik heb nog geen slijtage gezien.’

Het artikel rept niet over het praktische gebruik van de spons. Moet een gebruiker de olie er met zijn handen uit persen? Dat lijkt loodzwaar werk, wat een commerciële doorbraak van de spons in de weg zal zitten. Logischer lijkt het om grote sponsen van het nieuwe materiaal automatisch door een pers te voeren, zodat zoveel mogelijk olie eruit komt.

 


Beeldmateriaal Argonne National Laboratory