Studenten van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) hoeven rechten van uitvindingen niet langer standaard af te staan aan de universiteit. Hoe werkt het intellectueel eigendom eigenlijk? Wanneer vraag je een octrooi aan en waar moet je nog meer aan denken? De Ingenieur ging hiervoor in gesprek met KIVI-coach en octrooideskundige Alfons Laudy.
Al bij de inschrijving moesten kersverse studenten aan de TU/e middels een verplicht vinkje afstand doen van eventuele intellectuele eigendomsrechten op uitvindingen die ze tijdens hun studie doen. Dit kan leiden tot problemen als ze een bedrijf willen beginnen vanuit een van hun uitvindingen. Nu de Tweede Kamer heeft besloten dat de toegang tot onderwijs niet mag afhangen van het wel of niet afstaan van intellectueel eigendomsrecht, is dat verplichte vinkje binnenkort verleden tijd.
Het kamerbesluit treft voornamelijk de TU/e, omdat hier het afstaan van het recht standaard gebeurt bij het begin van de studie. Bij andere technische universiteiten en hogescholen komt het eigendomsrecht doorgaans pas later in het proces ter sprake.
Kennisinstituut
Volgens Laudy is het een goede ontwikkeling. 'Door ze eigenaar te laten worden van hun intellectueel eigendom wordt innovativiteit bij studenten gestimuleerd', zegt de octrooideskundige. 'Mijn ervaring is dat veel hogescholen (want dat was mijn werkgebied) intellectueel eigendom al aan de studenten gunden. Maar soms is zo'n uitvinding het gevolg van een project dat onderdeel is van het onderwijspakket. En sommige projecten bestrijken meerdere jaren heen en worden door verschillende groepen studenten uitgevoerd. In dat geval ligt het meer gecompliceerd waar de rechten liggen.'
Vooral is het volgens Laudy belangrijk dat het intellectueel eigendom niet automatisch van de universiteit is. Het eigendomsrecht is toch wat ingewikkeld, waardoor het voor een student moeilijk is om een goed besluit te nemen. Nu het verplichte vinkje wordt afgeschaft zal dat er hopelijk toe leiden dat zowel student als onderwijsinstituut een betere, uitgebalanceerde afweging kunnen maken.
Daarnaast staat voorop dat een universiteit een kennisinstituut is, geen ondernemer: 'Intellectueel eigendom is ter ondersteuning van economische activiteiten en productie, en dat is niet het kerndoel van een onderwijsinstituut.'
Essentieel detail
Dus hoe moeten studenten nu te werk gaan als ze een gave uitvinding hebben gedaan? Laudy vertelt wat hij in een coachingssessie zou adviseren. 'Bij het beschermen van een goede uitvinding denk je als eerste aan het aanvragen van een octrooi. Maar dat is eigenlijk pas de laatste stap.'
'Allereerst is het de vraag of de uitvinding echt nieuw is. In een sessie kunnen we samen zoeken in databanken met octrooidocumenten. Dit kan je ook zelf doen, ze zijn openbaar. Het vertelt je niet alleen of je uitvinding daadwerkelijk nieuw is, het schetst ook het landschap waarin je wilt opereren. Wie zijn de concurrenten en zijn er eerdere pogingen geweest om dit product te maken?'
'Mocht er al een octrooi op de uitvinding zijn, dan is het niet per se een verloren zaak. Samen kunnen op zoek naar een essentieel detail waarop wel een octrooi is aan te vragen. Eén uitvinding wordt meestal door verschillende octrooien beschermd. Het is dan ook van belang een labjournaal bij te houden van alle stappen van de ontwikkeling.'
Productietype
'Nu is het de vraag of je al door het proces van het ontwikkelen van een prototype bent gegaan. Hiermee kun je bewijzen dat de uitvinding werkt. Vervolgens is het zaak het prototype om te zetten in een productietype. Door het productieproces kan het product veranderen. Weet dat je met het productietype je geld wilt verdienen. Dus dat moet zo goed mogelijk worden beschermd.'
'Tot slot is het belangrijk te beseffen dat een octrooi slechts een onderdeel is van het intellectueel eigendom. Er bestaan ook dingen als merknaamrecht, handelsnaamrecht en auteursrecht. Als starter die een product op de markt wil zetten, krijg je hiermee te maken. Lijkt je merknaam te veel op een ander dan moet je deze veranderen en kunnen je marketing en website ook de prullenbak in.'
Heeft u ook een coachingsvraag? Mail naar redactie@ingenieur.nl.
Foto: Depositphotos
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.