Ineens gaat het hard met augmented ­reality. Het grote publiek maakte er al kennis mee via Pokémon GO. Deze ­zomer bracht Microsoft de HoloLens op de markt, die driedimensionale beelden over de werkelijkheid heen legt. De Ingenieur mocht de bril uitproberen. De kwaliteit blijkt verrassend. ‘Ik ben ervan overtuigd dat de bril ervoor gaat zorgen dat augmented reality doorbreekt.’

Het is een zonnige nazomerdag die vraagt om een spontaan terrasbezoek, maar in plaats daarvan zit ik in een kantoor op een bedrijventerrein in Drachten en maak ik handgebaren in het luchtledige. Ik heb een futuristisch ogende zonnebril op mijn hoofd.

In een hoek van de ruimte zie ik een astronaut zweven, driedimensionaal. Als ik er omheen loop, kan ik hem van alle kanten bekijken. Ik tik hem aan met mijn vinger en hij begint te bewegen. Op tafel staat een motorblok te draaien. Als ik dichterbij kom, verdwijnt de buitenkant en kijk ik zo naar het binnenste van de motor; ik zie de zuigers heen en weer pompen.

Een man loopt door de kamer met een rare bril op zijn neus en maakt geheimzinnige gebaren in de lucht

Voor een voorbijganger die toevallig net naar binnen kijkt, moet dit er allemaal onbegrijpelijk uitzien. Een man loopt door de kamer met een rare bril op zijn neus en maakt geheimzinnige gebaren in de lucht. Maar waarschijnlijk is over een paar jaar zo’n tafereel een normaal beeld. Want ga maar na: had iemand tien jaar geleden kunnen voorzien dat we anno 2016 massaal met onze vingers over een stuk plastic zouden swipen?

 

Enthousiast

Plaats van handeling is het pand van het bedrijf YP Your Partner in Drachten, dat zich bezighoudt met industriële automatisering. Ing. Theun Prins, de directeur van het bedrijf, bemachtigde deze zomer een van de eerste exemplaren in Nederland van de langverwachte HoloLens van Microsoft. Prins wil graag laten zien waarom hij er zo enthousiast over is.

Ik wilde het ding gewoon snel hebben

En dus krijg ik in mijn oren een korte instructie van een vriendelijke mevrouw van Microsoft, die in de bril huist. ‘Steek je arm uit’, zegt ze. ‘Richt je wijsvinger naar het plafond en buig hem snel naar je duim toe, en meteen weer terug. Dit is het equivalent van de muisklik.’ Ik doe het allemaal gedwee.

Volgend commando: door mijn hoofd te draaien beweeg ik een kleine cursor door de ruimte, waar ik inmiddels verschillende driedimensionale structuren ontwaar. Als ik mijn hand voor mijn neus open als een bloem, verschijnt een keuzemenu in de stijl van Microsoft. Verderop zie ik een desktop met iconen zoals we die kennen van onze werkcomputer, maar dan in 3D.

Binnen vijf minuten heb ik de belangrijkste bedieningsgebaren geleerd en kan ik al aan de slag met de HoloLens.

 


De augmented reality-bril kwam in augustus op de markt voor de ontwikkelaars van applicaties (prijs: drieduizend dollar). Maar het bedrijf YP Your Partner van Prins was er al eerder bij. ‘We hebben de onze met wat trucjes uit de VS laten komen’, vertelt hij geheimzinnig. ‘Ik wilde het ding gewoon snel hebben, want ik ben ervan overtuigd dat hij ervoor gaat zorgen dat augmented reality doorbreekt. Er is nog best het een en ander aan te verbeteren, maar hij geeft bedrijven als het onze al zo veel mogelijkheden.’

 

Extra laagje

De HoloLens is een uit de kluiten gewassen ‘zonnebril’, waarop beelden worden geprojecteerd. Dat zagen we eerder bij de Google Glass, maar dat waren nog eenvoudige 2D-projecties. De HoloLens schotelt de gebruiker driedimensionale beelden voor die op een vast punt in de ruimte hangen.

En dat is het slimme: al kijkend door de HoloLens zie je de echte wereld, verrijkt met 3D-objecten, die ook nog eens bewegen en die je kunt aanklikken, ronddraaien en oppakken. De bril legt als het ware een extra laagje met informatie over de werkelijkheid heen.

 

WEGGEWERKTE TECHNOLOGIE

De HoloLens is een mooi vormgegeven bril die strak en futuristisch oogt. Het is eenvoudig om hem op te zetten, dankzij een verstelbare ring past hij op ieder hoofd. Wat wel meteen opvalt, is dat de bril met 580 g behoorlijk wat weegt. Dat is trouwens niet verwonderlijk, want hij heeft een pittige computer aan boord, krachtiger dan de gemiddelde laptop volgens Microsoft.

Door zijn strakke ontwerp ben je geneigd de bril te onderschatten, zoals wel vaker het geval is als de techniek knap is weggewerkt in het apparaat.

Om te beginnen zijn daar de sensoren die de omgeving in kaart brengen aan de hand van harde lijnen en hoeken. Vervolgens worden die metadata van een ruimte ook opgeslagen, zodat de bril de volgende keer die ruimte weer snel herkent. ‘Daarbij maakt hij ook slim gebruik van andere gegevens, zoals de naam en de sterkte van het wifi-netwerk dat hij detecteert’, aldus ing. Theun Prins van YP Your Partner.

Verder is er een systeem dat 2D-beelden projecteert in beide ogen en zo bij de gebruiker de suggestie wekt dat hij of zij een werkelijk driedimensionaal beeld ziet. Om dit alles te genereren heeft het apparaat een holographic processing unit (HPU) aan boord, een ­rekenchip die vooral voor een vloeiende beeldherkenning moet zorgen.

Die rekenkracht bewijst zijn waarde ook bij het herkennen van handgebaren: de HoloLens herkent verschillende gebaren die de gebruiker maakt in het gezichtsveld van het apparaat en zet die om in acties waarmee het apparaat is te besturen.

Dat kan overigens ook met behulp van spraak: spraakherkenning komt van pas bij industriële toepassingen – denk aan de monteur die net met twee handen aan het sleutelen is. De luidsprekertjes in de bril geven een ruimtelijkheid aan het geluid, zodat de hersenen van de gebruiker dat koppelen aan de locatie van een hologram in de ruimte.

Een paar jaar geleden deed ook Google met de Google Glass een poging augmented reality naar mensen te brengen. Die poging strandde, enkele early adopters daargelaten. Volgens Prins was de technologie van de Google Glass nog niet rijp genoeg. ‘Hij had een matige accuduur en als je video’s bekeek, werd hij loeiheet op je neus. Ook herkende de Glass zijn omgeving niet, wat een sterk punt is van de HoloLens. Ach, eigenlijk bood de Glass geen augmented ­reality, maar voegde hij aan je omgeving gewoon een tweedimensionaal schermpje toe en audio.’

 

Dit leent zich natuurlijk geweldig voor games – zie de recente populariteit van Pokémon GO. Daar vielen veel, met name jonge mensen massaal voor, maar dat spel had nog steeds als nadeel dat de spelers op hun mobieltje moesten kijken om de monstertjes te zien. Stel je eens voor dat je gewoon voor je kunt blijven kijken ­tijdens het spelen van zo’n spel. Dat maakt het oneindig veel leuker – en veiliger ook trouwens.

Voor de HoloLens zijn vooral ook serieuze toepassingen te verzinnen. Wat te denken van een arts die bij het ziekenhuisbed aankomt en niet in een klapper – of op een iPad – hoeft op te zoeken wie daar ligt, maar die meteen de belangrijkste scans en waarden in zijn gezichtsveld krijgt geprojecteerd. Of de architect die op de bouwplaats aan zijn klant kan laten zien hoe het gebouw er straks uitziet en hoe het past bij zijn omgeving.

'Dit gaat zó veel vlieguren en -kilometers schelen. Dat wordt pure besparing'

Prins weet zeker dat de HoloLens het werk in zijn vakgebied zal veranderen. ‘Wij maken met ons bedrijf de besturing van complexe machines. Daar gaat een keer een onderdeel stuk. Nu moet er dan vaak een monteur naartoe, omdat hij als enige voldoende specialistische kennis bezit om die reparatie te doen. In de toekomst hoeft dat niet meer, want dan zet bij onze klant een medewerker van de technische dienst deze bril op en gaat naar de machine, terwijl onze medewerker vanuit Drachten meekijkt via een Skype-verbinding. Ter plekke kijkt die technische man of vrouw in de machine en via een hologram krijgt hij door dat een bepaald onderdeel vervangen moet worden, of waar een probleem zit. Je hoeft dus niet meer de zeer specialistische kennis te hebben van de machine; iemand met een goed stel handen kan de reparatie doen, met hulp van augmented reality en de specialist op afstand. Dit gaat zó veel vlieguren en -kilometers schelen. Dat wordt pure besparing.’

 


Hetzelfde geldt voor het trainen van de monteurs van complexe apparaten. Voor hen moet nu nog zo’n apparaat onderdeeltje voor onderdeeltje uit elkaar worden gehaald. Dankzij de 3D-beelden van de HoloLens, die zijn af te leiden uit de originele CAD-tekeningen van de machine, leert de monteur in een handomdraai een nieuw apparaat kennen.

 

Dansen

Ondertussen speel ik verder met het hightech vizier. Na mijn korte oefensessie mag ik door de kantoorruimte wandelen. Overal ontdek ik kleine hologrammen: het motorblok, de hamster, de desktop van Microsoft. Ineens zie ik dat in de hoek waar ik nog niet had gekeken een vrouw staat. Ik  klik op haar en ze begint te dansen. Ik bewonder haar moves van alle kanten.

Het is gek: hoe nieuw en bijzonder de HoloLens ook is anno 2016, het is óók bijzonder hoe snel je eraan went. Binnen een half uur heb ik mij laten inleiden in de basisprincipes van de bril en kan ik er zelf mee uit de voeten. Met tegenzin lever ik de bril weer in bij Prins.

Deze HoloLens zal zeker nog niet de eindversie zijn, want er is nog best wat op aan te merken. Hij is nog wat zwaar, wat je vooral merkt wanneer je je hoofd snel beweegt. Hij is nog niet goedkoop — hoewel, 2700 euro voor een bedrijf valt te overzien. Het gezichtsveld waarbinnen hologrammen zijn te projecteren, is nog vrij smal. En bij tegenlicht zijn de hologrammen nauwelijks zichtbaar.

Ook niet onbelangrijk: de HoloLens, die voortdurend de ruimte om je heen scant, gaat nog niet zo goed om met snelle veranderingen in de omgeving. Prins: ‘Kijk maar eens naar dit hologram in de hoek van de kamer. Als ik de deur opendoe, zou je dat hologram niet meer moeten zien. Maar in de huidige versie kijk je nog gewoon door de deur heen.’

Het lijkt erop dat dit komt doordat de bril de omgeving nog niet met voldoende hoge frequentie scant. Waarschijnlijk wordt het probleem verholpen als een volgende versie van de bril weer meer rekenkracht heeft, zodat het scannen van de omgeving vaker kan plaatsvinden.

De HoloLens kan nog niet zo goed omgaan met snelle veranderingen in de omgeving

Microsoft leverde bij deze eerste versie van de HoloLens verschillende eenvoudige programma’s mee, of misschien is apps een betere benaming. Eén ervan is RoboRaid, een zogeheten first­-person shooter game waarbij de opdracht eenvoudig is: je huis wordt aangevallen door een invasie van kwaadwillende robots, dus schiet er zo veel mogelijk kapot.

Dat is een simpel concept, maar Microsoft gebruikt het om de mogelijkheden te demonstreren. Van de hologrammen uiteraard, maar ook van het geluid: als je het speelt, hoor je ineens iets ritselen achter je. Een robot probeert je van achteren te grazen te nemen.

Het spel brengt echter ook meteen een zwak punt aan het licht. Schieten doe je namelijk met het handgebaar voor de muisklik: de opgestoken wijsvinger die je snel omlaag beweegt. Dat gaat goed, totdat je in een dergelijke game ineens tientallen keren per minuut je geweer wil afvuren; dan schiet je vinger al snel in de kramp.

 

Golf

Het laat zien dat de HoloLens een eerste stap is op weg naar brede toepassing van augmented reality, maar dat de interactie tussen mens en apparaat nog beter moet. En dat gaat ongetwijfeld gebeuren, nu Microsoft het apparaat heeft gelanceerd, zodat de ontwikkelaars van apps aan de slag kunnen. Het wachten is dus op een golf aan nuttige programma’s en games voor de HoloLens en op concurrerende apparaten die er vast ook aan komen. Volgens ingewijden werkt Microsoft trouwens ook aan een versie van de bril voor consumenten. Leuk en handig, voor
bij Pokémon GO.

 

TOEKOMSTBEELD

Het zou goed kunnen dat over een paar jaar niemand het meer heeft over de HoloLens van Microsoft. Dit is het eerste apparaat dat op een overtuigende manier 3D-hologrammen over de werkelijkheid heen legt, maar er bestaat best een kans dat over een tijdje een andere bedrijf dit nog veel beter doet.

Dat is ook niet zo belangrijk, zoals een journalist van website Fast­CoDesign ­terecht opmerkte: ‘De HoloLens lijkt geen doorbraak­­­­­­­­­­t­echnologie te zijn, zoals de iPhone in 2007. Eerder doet de augmented reality-bril denken aan de eerste Macintosh­computer van Steve Jobs, uit 1984. Die is niet bij een breed publiek doorgebroken, maar hij had bepaalde onderdelen – de muis en het baan­brekende grafische interface – die later door alle computer­bouwers zijn gekopieerd. Zo heeft die Mac de computerwereld blijvend beïnvloed.’

En op die manier kan ook de HoloLens de techniekwereld blijvend veranderen.