Moet de zeebodem weer in originele staat worden hersteld, als een windmolenpark buiten bedrijf is geraakt? Niet altijd, zegt visecoloog Jon Svendsen van de TU Denmark.

 

Bij het ontmantelen van afgedankte windmolens op zee, is het in sommige landen verplicht de zeebodem weer in originele staat te herstellen. Alle infrastructuur moet weg, inclusief kabels en rotsblokken die waren bedoeld om de constructie te beschermen. In Nederland geldt dit ook.

Op het eerste gezicht klinkt dat logisch: laat bedrijven hun troep vooral opruimen, om het milieu te beschermen. Maar in veel gevallen is het zeeleven er juist bij gebaat als de rotsblokken blijven liggen, vertelde visecoloog Jon Svendsen van de TU Denmark afgelopen week op het ‘End-of-Life Issues & Strategies Seminar’ (EoLIS) van de Europese windmolenbranche-organisatie Wind Europe.

 

Kunstmatig rif

Bij windturbines op zee worden vaak rotsblokken rond de voet van de molen gestort, om erosie tegen te gaan. Bij het windpark Vindeby, voor de kust van het Deense eiland Lolland, fungeerden deze stenen tevens als kunstmatig rif.

Mosselen en oesters gebruikten het als houvast, krabben en kreeften konden zich er verschuilen, haringen zetten er hun eitjes op af, en het zeewier bleek er goed op te groeien. Ook het aantal kabeljauwen nam toe.

‘Als je puur naar de biodiversiteit kijkt, had het windmolenpark dus een positief effect’, aldus Svendsen.

 

Miljoenen euro’s

Vindeby was het eerste offshore windpark ter wereld en bestond uit elf turbines. In het jaar 2017 werd het park buiten gebruik gesteld omdat het niet meer rendabel was. De regel die in Scandinavië voor het herstellen van de zeebodem na het ontmantelen van windmolens geldt, ‘laat het achter zoals het was voor de molens kwamen’, leidde tot een merkwaardige situatie, vertelt Svendsen.

‘Er was in Denemarken een rif-restauratie project gaande ten bate van het natuurbehoud. Daarvoor werd gesteente uit Noorwegen gehaald, dat kostte meer dan een miljoen euro. En intussen werd een eindje verderop in Vindeby de zeebodem weer netjes gemaakt, voor ongeveer hetzelfde bedrag.’

Daar komt nog bij dat al dat gesleep met gesteente gepaard gaat met een flinke hoeveelheid broeikasgas-uitstoot.

 

Situatie monitoren

Svendsen pleit ervoor om regels voor het ontmantelen van windmolenparken beter toe te snijden op de situatie ter plekke. Dan moeten er nog wel gaten in de kennis gedicht worden – bijvoorbeeld door de situatie in zee te monitoren vanuit onderwaterdrones en boeien met sensoren die biomassa kunnen meten, en met behulp van watermonsters waarin DNA kan worden gedetecteerd.

Bij het vaststellen van wat de verstandigste manier van ontmantelen is, moet bovendien breed worden gekeken. Zo geldt voor rotsblokken wel dat achterlaten in zee kostenbesparend is en gunstig voor het milieu, maar ligt dat voor de elektriciteitskabels al anders. Die moeten bij achterlating netjes in de zeebodem worden weggewerkt, en ze bevatten bovendien waardevolle materialen zoals koper.

Dat koper terughalen uit zee is waarschijnlijk beter voor het milieu dan nieuw koper winnen in mijnen.

 

Openingsbeeld: Depositphotos