Vijf vragen aan de Vlaamse filosoof Lode Lauwaert,­ docent techniekfilosofie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Onlangs verscheen van zijn hand het boek Wij, robots. Een filosofische blik op technologie en artificiële intelligentie. 
 

Waarom dit boek? 
‘Het idee om dit boek te gaan schrijven begon met de vaststelling dat technologie, met name kunstmatige intelligentie (AI), zich inmiddels diep heeft geworteld in ons alledaagse bestaan. Telefoons, computers, spraaktechnologie, Google Maps: ze zijn allemaal totaal vanzelfsprekend geworden. Intussen bleek recent uit onderzoek hier in Vlaanderen dat twee van de drie mensen niet weten dat AI overal al aanwezig is. De meesten weten zelfs nauwelijks weten wat AI precies behelst, terwijl de overheid er toch veel geld in steekt.’ 

Voor wie is het boek bedoeld?
‘Natuurlijk voor technologen, ingenieurs, computerwetenschappers. Maar ik heb het eigenlijk geschreven voor iedereen die graag een boek leest en die in het thema is geïnteresseerd. Beleidsmakers die beroepsmatig met AI te maken hebben, behoren ook tot de doelgroep. En als laatste hoop ik mijn filosofische vakgenoten ermee te inspireren meer over technologie na te denken. Bijna geen andere Vlaamse filosoof houdt zich met deze materie bezig. Wat dat betreft is het in Nederland beter gesteld.’

Hoe bent u tewerk gegaan? 
‘Om het voor zoveel mogelijk mensen aantrekkelijk te maken, koos ik een brede opzet en heb ik zo helder mogelijk geschreven. Technische termen ben ik uit de weg gegaan. Ik ging zitten en prentte me in dat ik moest schrijven alsof ik een krantencolumn voltikte: niet academisch, maar meer uit de losse pols, spreektaal bijna.’

Wat heeft u zelf geleerd tijdens het schrijven?
‘Vijf jaar geleden had je me niet moeten vragen wat deep of machine learning was. Zelfs over AI was ik indertijd niet veel verder gekomen dan een vaag verhaal. Maar de afgelopen jaren heb ik er veel over nagedacht, boeken gelezen, cursussen gevolgd. Om een boek te kunnen schrijven over de ethiek van kunstmatig intelligente technologie moet je immers die technologische kant wel volledig doorgronden.’ 

Waarom moeten ingenieurs uw boek lezen?
‘Ik geef onder andere les aan toekomstige AI-ontwikkelaars. Dat college is het enige moment in hun opleiding dat ze met filosofie en ethiek worden geconfronteerd. Maar het probleem is zelfs nog groter. Ingenieurs ontwerpen technologie waarvan ze veelal niet inzien dat die kleine of grotere ethische problemen kan veroorzaken. Wie mijn boek heeft gelezen, ontwikkelt wellicht een “ethische reflex”, een sterker bewustzijn van de ethische kanten van technologische innovatie.’ 
 

Wij, robots
Lode Lauwaert | Blz. 305 | € 29,99 


Portret: Koen Broos