In het Belgische Lier staat het eerste mammoetskelet dat op ware grootte is gemaakt met een 3D-printer. Lier was de plek waar 150 jaar geleden een echt mammoetskelet werd gevonden, dat sinds die tijd is te zien in het Brusselse Museum voor Natuurwetenschappen.

De echte mammoet in het Brusselse museum. De linker slagtand en andere ontbrekende botten zijn nagemaakt uit hout.

Eerst werd het echte skelet volledig met een laser gescand, en vervolgens digitaal gereconstrueerd. Dat gebeurde in nauwe samenwerking met paleontologen zodat de afbeeldingen anatomisch zo getrouw mogelijk waren. Vervolgens zijn de beelden omgezet in printbare bestanden.
 

Bewerking van de gescande beelden van de mammoet.

 

Mammoetprinter
 

Een dijbeen uit de mammoetprinter.


Om de botten te kunnen printen beschikt het Leuvense 3D-printbedrijf Materialise over negen grote ‘mammoet’-printers, geschikt voor objecten van 2,1 x 0,7 x 0,8 m. Die maat kwam goed uit: de slagtanden van de mammoet zijn 2 m lang. De botten zijn opgebouwd uit laagjes hars van 0,1 mm. Het duurde een kleine zeven weken om het gehele beest te printen, waarvan 1259 uur in de mammoetprinters. Bij sommige objecten, zoals de slagtanden, werd voor de ondersteuning tijdens het printen een tijdelijke structuur van koolstofvezels gemaakt. Vervolgens gaf Materialise de geprinte botdelen een coating, schaduwkleuren en een beschermende vernislaag.
 

De slagtanden krijgen hun coating.


Bijzonder is het gebrek aan zichtbare ondersteuning in het skelet. Normaal is externe ondersteuning of duidelijk zichtbare bouten nodig om de botten aan elkaar vast te maken, maar Materialise gebruikte bijna onzichtbare 3D-geprinte verbindingsstukken. De namaakmammoet is 3,5 m hoog en 5 m lang, en weegt 300 kg.


Linker slagtand ontbrak

Ten opzichte van het origineel, dat in 1869 bij het Belgische Lier werd gevonden, zijn er enkele aanpassingen doorgevoerd. Zo mist het origineel de linker slagtand, die nu als kopie van de rechter is nagebouwd. En in Brussel hebben de staartbotjes een ophanging gekregen die de staart langer maken dan hij later in werkelijkheid blijkt te zijn. Het gekopieerde skelet is in zekere zin dus natuurgetrouwer dan de opstelling met echte botten.

Het skelet verhuisde indertijd naar Brussel, toen de thuishaven van de wetenschappelijke elite. Lier beschikte ook niet over een hal die groot genoeg was om het skelet op te stellen.150 jaar later krijgt de stad zijn mammoet terug, zij het in gekopieerde vorm.

Voor Materialse, onder andere bekend van het produceren van 3D-geprinte schoenen, kleding en rolstoelen, is de mammoet niet het eerste archeologische project. Eerder printte het bedrijf reconstructies van de lichamen van Farao Toetankhamon en Ötzi de ijsmummie.