Het lijkt wel een hightech lichtversiering voor de feestdagen. Prof.dr. Florian Schreck van de Universiteit van Amsterdam bouwt hier echter aan een nieuw soort atoomklok, die een opstapje kan vormen naar de beste klok ter wereld.

De grijze kastjes produceren laserbundels, die heel specifieke frequenties en intensiteiten krijgen dankzij de vele spiegels en andere optische componenten op de lasertafel. Via de gekleurde, met glasvezel gevulde slangen schieten deze op maat gemaakte laserpulsen naar een vacuümkamer. Daar botsen ze met strontiumatomen, die op hoge snelheid uit een metalen buis schieten.

De laserstralen remmen de atomen af tot ze extreem langzaam (en koud) zijn: ze gaan in korte tijd van 500 meter per seconde naar 0,5 centimeter per seconde. In deze ‘optische stroop’ is het mogelijk om te meten wanneer een strontiumatoom een lichtdeeltje loslaat. De frequentie van dat deeltje is vervolgens te gebruiken om extreem nauwkeurig de tijd te bepalen.

Schreck kreeg 10 miljoen euro van de Europese Unie om ‘zijn’ klok te bouwen. ‘De afzonderlijke onderdelen bestaan al in labs op andere plekken en de technieken werken allemaal los van elkaar. Maar ze combineren tot een werkende klok is nog erg ingewikkeld. Zeker omdat die in drie jaar klaar moet zijn’, vertelt hij.

De nieuwe klok is in theorie makkelijker te gebruiken dan andere soorten atoomklokken en kan ook nog veel nauwkeuriger zijn. Dat betekent niet dat Schrecks klok, als hij straks klaar is, ook de beste klok ter wereld zal zijn. ‘Als je dat wilt bereiken, heb je jarenlang vele miljoenen euro’s nodig. Wij maken een proof of concept van een type klok dat de potentie heeft om in de toekomst de beste klok te worden.’


tekst Marc Seijlhouwer
foto Raymond Rutting