Voor wie een beetje plastic-soep-moe is, is er ook een ándere afvalhoop waar je je druk om kunt maken. Hij hangt ons letterlijk boven het hoofd.

Studio Daan Roosegaarde, van de gelijknamige kunstenaar, houdt zich bezig met maatschappelijk enigszins relevante kunst. Enkele jaren geleden maakte hij bijvoorbeeld met behulp van golvende lasers zichtbaar wat het betekent als het zeewater een kans zou krijgen in Nederland:



Deze keer is ruimteafval het onderwerp geworden. Voor ingewijden in de ruimtevaart is het bestaan ervan een bekend feit, maar de meeste gewone stervelingen weten niet dat er tienduizenden stukjes ruimteafval om de aarde cirkelen. Eerst een kleine inleiding dus, met als eerste deze animatie van de European Space Agency die de ontwikkeling ervan door de jaren heen mooi laat zien. Uiteraard begint de animatie in 1957, het jaar van de eerste satellietlancering.
 


Wat er vooral uit naar voren komt is dat het snel veel geworden is. Opvallend is ook de ring van afval die zich aftekent richting het einde van de clip. Dat is de geostationaire baan, waarin satellieten hangen die ten opzichte van het aardoppervlak niet bewegen (een populaire bestemming van commerciële communicatiesatellieten). Om een idee te krijgen van hoeveel dat er wel niet zijn staat er op Wikipedia een handige ellenlange lijst. 

Maar wat is ruimtepuin nu eigenlijk? Sommige van die stukken ruimtepuin zijn daadwerkelijk afgedankte of kapotte satellieten, en dus best aan de maat. Maar ook kleine dingetjes zoals afgebroken zonnepanelen worden door de ESA gevolgd, omdat het in feite kleine projectielen zijn. Een voorwerp dat op ongeveer dezelfde hoogte als het International Space Station (ISS) cirkelt (400 km) gaat zo’n 27.000 km/h, dus zelfs een los schroefje is in potentie desastreus. Overigens ziet de animatie er erg dramatisch uit omdat de witte stipjes zo groot zijn. In werkelijkheid is de ruimte nog steeds erg leeg, en de 8,1 miljoen kilo aan ruimtepuin is minder dan het gewicht van bijvoorbeeld zo’n grote schoepenradgraafmachine die in de Duitse bruinkoolmijnen rondrijden. Maar ruimtepuin is zonder meer een groeiend probleem, en tot nu toe erg onzichtbaar.

Enter Daan Roosegaarde dus. Afgelopen week lanceerde hij (figuurlijk gesproken) zijn Space Waste Lab, dat de komende maanden af en toe performances heeft, maar ook een tentoonstelling. Die optredens zijn de moeite waard: krachtige lasers volgen stukken ruimteafval in real time. En omdat er per voorwerp twee lasers gebruikt worden die triangulatie uitvoeren, komt de rotzooi ineens wel heel erg dichtbij. In het filmpje boven dit artikel zie je hoe dat er dan uit ziet. 

Voor wie nog even lekker depressief wil worden, heeft de ESA ook een extrapolatie gemaakt van de toename van het ruimteafval als we zo doorgaan als nu:



Als afsluiter het filmpje dat gemaakt werd tijdens de opening. Aan het woord komen onder meer Roosegaarde en de directeur van de ESA, maar het is geen echte aanrader door de snoeiharde muziek. Daar zou je in de ruimte gelukkig niets van horen, moet je maar denken.