Met ultrasone geluidsgolven in een doosje lukt het Britse onderzoekers om driedimensionale, tastbare displays te maken. 

De onderzoekers van de University of Glasgow gebruiken geluidsgolven om piepschuimen bolletjes midden in de lucht te laten zweven. Op zichzelf is dat niet zo indrukwekkend; levitatie met geluidsgolven was al langer mogelijk (lees: 'Trekstraal van geluid laat deeltjes zweven'). Maar dit project moet uiteindelijk niet een paar, maar tientallen of honderden balletjes in de lucht laten zweven. En dan is levitatie plotseling een middel om tastbare 3D-modellen te maken. 

 

Auto bouwen

‘Als je een auto wilt ontwerpen, maak je hem nu nog na in klei om de vorm bij te schaven en tot een mooi model te komen. Straks kan je dat doen door op je computer op een knop te drukken. Geluidsgolven bouwen dan een 3D-model dat je naar hartelust kan aanpassen. De veranderingen worden direct in de computer doorgevoerd’, beschrijft een van de onderzoekers het toekomstbeeld. 
 


Het principe is simpel: je gebruikt een kubus van een paar decimeter, die aan alle kanten kleine speakertjes heeft. Die zenden onhoorbaar geluid uit, dat genoeg energie geeft om kleine, licht objecten (zoals piepschuimballetjes) te bewegen. Zorg dat het geluid aan alle kanten even hard staat, en het balletje blijft in het midden hangen. 

 

Geluid voelen

De Schotten maken allerlei programma’s die een paar zwevende bolletjes of de geluidsgolven zelf slim gebruiken. Een simpele toepassing is een play-knop voor muziek op je laptop. Door in de lucht een klikbeweging (als bij een muis) te maken, ‘voelt’ het geluidsgolvenveld de beweging. De computer interpreteert dat als een commando om muziek af te spelen of te pauseren. 
 

 

Ook onderzoeken de Schotten of geluid je kan laten voelen in virtuele werelden. Eén van de beperkingen van VR is het gebrek aan feedback: je beweegt wel in de wereld, maar voelt niks als je een digitaal ding aanraakt. Met geluid kun je, door te spelen met de frequentie en intensiteit, de vingertoppen iets te laten voelen. Zo merk je het verschil tussen gekreukeld en glad papier in een demo die de onderzoekers bouwden. 

 

Nieuwe interface

Al deze kleine uitvindingen zijn onderdeel van het grote Europese project Levitate om levitatie met geluidsgolven groot te maken. Volgens de initiatiefnemers is het tijd om tast en gevoel terug te brengen in de user interfaces. Door touchscreens en stembesturing dreigen we fysieke aanraking te verliezen in consumentenproducten, terwijl het voor veel mensen handig kan zijn om fysieke feedback te hebben bij het besturen van apparaten. Levitate moet een hightech oplossing bieden voor dit probleem (lees ook: 'Geluidsgolven vormen onzichtbare bedieningsknoppen').