Nederland wil de ontluikende fotonicasector door laten groeien tot een bloeiende industriële bedrijfstak van formaat. Daartoe ontwikkelde onder andere Photon Delta een Nationaal Plan Geïntegreerde Fotonica, dat afgelopen vrijdag werd aangeboden aan staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat.

Read this article in English

Fotonica is de tegenhanger van de elektronica: in plaats van elektronen brengen fotonen oftewel lichtdeeltjes informatie van A naar B. Fotonische of optische chips, die dit licht manipuleren, kunnen oplossingen bieden wanneer de elektronica ­tegen grenzen aanloopt.

Nederland kent al enkele concrete projecten op dit vlak. Zo werkt EFFECT Photonics uit Eindhoven aan een snelle verbinding tussen een glasvezel en elektronica. Technobis in Alkmaar ontwikkelt fotonica die de vervorming van grote constructies meet, zoals vliegtuigvleugels. En in Enschede is LioniX bezig met richtingsgevoelige communicatiesystemen.
 

Nationaal Plan

Photon Delta, de organisatie waarin fotonica-onderzoekers en -bedrijven zich hebben verenigd, wil met het Nationaal Plan Geïntegreerde Fotonica dit soort projecten een flinke duw in de rug geven. Daarvoor is een bedrag nodig van 250 miljoen euro. Hiervan is 150 miljoen euro nu al gedekt door de landelijke overheid, regionaal geld (Noord-Brabant, Overijssel en Gelderland), de kennisinstellingen TNO, Universiteit Twente, Radboud Universiteit Nijmegen, TU Eindhoven en NWO. De rest moet gaan komen van bedrijven en Europese subsidies.
 

Snelle groei

De verwachting is dat de markt voor fotonische chips zal groeien met 35 % per jaar. Nederland heeft bij de kennisinstellingen een hoog niveau op het gebied van fotonica, en daaruit ­komen goede startups voort. Maar wil ons land de vruchten plukken van de verwachte snelle groei van de fotonicasector, dan is er meer nodig.

‘Op kleine schaal maken we in Nederland fotonische chips, maar als er nu een bedrijf van het formaat Google of ­Microsoft zou komen met de vraag om grote aantallen fotonische chips voor datacenters te produceren, dan hebben we daarvoor niet de hele keten in huis’, zegt René Penning de Vries, boegbeeld voor de geïntegreerde fotonica in Nederland. ‘Behalve het produceren van de fotonische chip, moet je die ook kunnen packagen (lees: 'Toepassing optische chips stap dichterbij'), testen en het productieproces kunnen opschalen. Zover zijn we nog niet.’


Hoge kwaliteitsnormen

De sector gaat daarom professionaliseren in verschillende domeinen. ‘De markt voor fotonische chips is vooral business ­to-business. Daarbij liggen de internationale kwaliteitsnormen erg hoog en daar moet je in mee. Denk bijvoorbeeld aan leverbetrouwbaarheid. Ook verwachten bedrijven als Google of Alibaba dat je heel snel volgende, betere, versies van een fotonische chip kunt maken. Hoe sneller zo’n iteratie, des te sneller het leervermogen van die klant.’

Daarbij was er in Nederland tot nu toe sprake van een technology push: wat is er mogelijk met fotonica? ‘We moeten naar market pull: wat heeft de industrie nodig? Dan gaan wij daar de technologie bij ontwikkelen.’

Openingsfoto Deze machine, die afgelopen maand werd gepresenteerd, maakt glasvezels heel precies vast aan een optische chip. Bron: Fraunhofer Project Center