Fabrieksfotoboeken vormen een speciale categorie binnen de fotoboeken. Dat ze vaak experimenteel en vernieuwend van opzet zijn, toont het verzamelwerk Factory Photobooks.  
 

Al sinds het begin van de twintigste eeuw gebruiken bedrijven fotografie om hun werk en innovatiekracht te etaleren. Dit heeft in de loop der tijd een grote verzameling fotoboeken opgeleverd, die vaak van een verrassend hoge kwaliteit en bijzonder origineel zijn. Ook vroeger was de pr van een bedrijf kennelijk al een factor van belang. 

Fotograaf Bart Sorgedrager verzamelde meer dan 220 van dit soort fotoboeken over fabrieken en bracht ze samen in het boek Factory Photobooks. Dat levert een fraai overzicht op, niet alleen van de ontwikkeling van de industrie sinds het jaar 1900, maar ook van de ontwikkeling van de grafische vormgeving en fotografie. De boeken tonen het interieur van de fabriek, de arbeiders en het productieproces. Het doel was al die tijd met name om vertrouwen uit te stralen naar potentiële klanten, die normaliter alleen de buitenkant van de fabrieken te zien kregen. Leuk is de variëteit aan bedrijven die Sorgedrager laat zien – variërend van de wapenindustrie tot margarinefabrieken.

De meeste fotografen die dit soort boeken maakten zijn nog altijd tamelijk onbekend, maar er zijn uitzonderingen. Zoals Ed van der Elsken en Paul Huf: zij werkten mee aan het fotoboek Vuur aan Zee over de Hoogovens in IJmuiden.

Naast foto’s van de fabrieken zelf (zoals hieronder die van Volkswagen in het Duitse Wolfsburg) toont Factory Photobooks ook promotiemateriaal zoals legpuzzels, ansicht­kaarten, plaatjes voor in de stereoscoop  en verzamelalbums voor sigarenbandjes en kleine foto’s om te sparen. Onze huidige supermarkten waren niet de eerste met dat idee. Ook het idee voor een ver­zamelboek over fotoboeken was niet nieuw, schrijft Sorgedrager in zijn voorwoord. Zo bestaat er een boek over de belangrijkste na-oorlogse fotoboeken, er zijn boeken over fotoboeken over allerlei steden, er zijn boeken over fotoboeken van vrouwen – de lijst is lang. Het wachten is op een boek over deze verzamelboeken over fotoboeken.
 

Factory Photobooks
Bart Sorgedrager | 507 Blz. | € 69,95


Foto: Volkswagenfabriek Wolfsburg