Welke rol speelt windenergie in de energiemix van de toekomst en welke technische uitdagingen liggen er nog? Die vragen staat deze week centraal op de grote conferentie WindEurope in Kopenhagen. Een groep studenten en jonge wetenschappers van de TU Delft doet verslag voor De Ingenieur.


Dag 1, promovenda Helena Schmidt doet verslag

Het is 6:02 uur, maandagochtend. Normaal zou ik op dit tijdstip nog in bed liggen, maar vandaag sta ik onder een afdak van station Delft te schuilen voor de regen, terwijl mijn reisgenoten hun bagage in twee elektrische busjes laden. Dit is het begin van onze reis naar Kopenhagen, waar van 25 tot 27 april de WindEurope-conferentie plaatsvindt.
 

Europese windenergie
In 2050 moet Europa het eerste klimaatneutrale continent zijn: de Europese Unie mag dan niet meer bijdragen aan de opwarming van de aarde. Om dat te verwezenlijken, is een routekaart opgesteld met maatregelen. Welke rol speelt windenergie daarin? Welke grote obstakels moeten nog worden overwonnen? De rol van windenergie in het versnellen van de energietransitie wordt besproken op de conferentie WindEurope, van 25-27 april in Kopenhagen. Een groep TU Delft-studenten en jonge wetenschappers is aanwezig en doet verslag voor De Ingenieur. Dit is aflevering 1 van 4.


Ons team, bestaande uit vier PhD-onderzoekers en 13 MSc-studenten van het TU Delft Wind Energy Institute (DUWIND), zal verslag doen van de meest actuele onderwerpen en ontwikkelingen op het gebied van windenergie. Ons team is multidisciplinair, variërend van offshore en drijvende wind, via rotor-aerodynamica en duurzame materialen tot energie-acceptatie en dat gaat ons helpen de volle breedte van de onderwerpen op de conferentie te behandelen.

De conferentie in Kopenhagen is het equivalent van een G20-top maar dan voor de belangrijkste spelers op het gebied van windenergie. Het programma van dit jaar telt meer dan vijftig sessies en er is bijzondere aandacht voor de integratie van offshore-windsystemen, duurzaamheid en – verrassend genoeg – ook biodiversiteit. Is dit een teken dat de sector klaar is voor een meer ecologische benadering? Ik hoop er tijdens de conferentie achter te komen.

Gedragswetenschapper Helena Schmidt van de TU Delft.


Elektrisch busjes

Om 6.12 uur rijden we weg van het station, slechts twaalf minuten achter op schema. De stops op onze 961 kilometer lange rit naar de Deense hoofdstad zijn zorgvuldig gepland opdat de busjes voldoende opgeladen blijven. Toch is het spannend om voor het eerst zo'n lange afstand te rijden met een elektrisch voertuig. Zullen alle laadstations wel werken? En de app? Gaat het opladen ons niet vertragen? Ik voel dan ook opluchting als dit in ieder geval bij onze eerste stop soepel verloopt. Binnen dertig minuten zijn de accu's weer op tachtig procent, terwijl wij onze blazen hebben geleegd, benen hebben gestrekt en koffie hebben gedronken.

Tijdens de derde laadstop praten we tijdens de lunch over onze verwachtingen. De meesten van ons zijn vooral geïnteresseerd in het vinden van oplossingen voor technische problemen; zoals hoe vermogenselektronica en hoogspanningsgelijkstroom de huidige knelpunten bij het transport van hernieuwbare elektriciteit kunnen oplossen; hoe waterstofproductie kan worden geïntegreerd met offshore wind; en of drijvende wind echt de beloofde game changer is.


Drijvende windenergie

Sommigen zijn ook geïnteresseerd in beleids- en marktkwesties. Bijvoorbeeld: wat zou de industrie ertoe kunnen aanzetten nieuwe technologieën, zoals drijvende windenergie en energie opwekkende vliegers, toe te passen? Hoe kan regelgeving geluidsoverlast van windenergieprojecten beter voorkomen? Welk soort (markt)beleid is nodig om de invoering van offshore-windenergie te versnellen?

Persoonlijk ben ik benieuwd of de windenergiesector klaar is om de energietransitie te gaan zien als de maatschappelijke transitie die het óók is: het energiesysteem is uiteindelijk een sociaaleconomisch systeem. Mensen reageren en interageren met energie-innovaties. En de toenemende uitbreiding van windenergie heeft steeds meer invloed op de levens van mensen.

Hoewel veel spelers in de sector maatschappelijke betrokkenheid alleen zien als een middel om een doel te bereiken – namelijk tegenstand overwinnen – kan de transitie mijns inziens alleen slagen als burgers de vertegenwoordigers van de transitie worden. Helaas is slechts één van de meer dan vijftig sessies op de conferentie gewijd aan de betrokkenheid van de gemeenschap: dat geeft aan hoe onderbelicht dit onderwerp nog steeds is. Maar ik blijf hopen dat er op de achtergrond verandering plaatsvindt.


Immense kracht

In de late namiddag steken we de Grote Beltbrug over die het Deense vasteland met Kopenhagen verbindt. Terwijl we over het donkerblauwe water scheren, voel ik hoe de sterke tegenwind aan het busje trekt. Het herinnert ons aan de immense kracht van de wind.

Ik geloof echt dat wind het potentieel heeft om de wereld ten goede te veranderen – maar kunnen we dat waarmaken?

 

Helena Schmidt is gedragswetenschapper. Ze promoveert momenteel op een onderzoek naar de sociale aanvaarding van energie-opwekkende vliegers die windenergie omzetten in elektriciteit. Vaak wordt over het hoofd gezien dat het energiesysteem echt ingebed is in de samenleving, en dus afhankelijk is van diens acceptatie. De implementatie van een technische oplossing kan mislukken als deze niet is afgestemd op de sociale omgeving, zoals bij de windturbines gebeurde. Als we verdere klimaatverandering willen voorkomen, moeten we betere manieren vinden om meer hernieuwbare energiebronnen in te voeren.