In het Zeeuwse Sas van Gent is een proefstrook in gebruik genomen met asfalt waarin het op aardolie gebaseerde bitumen deels is vervangen door de natuurlijke lijmstof lignine. ‘Als de proef slaagt, dan hebben we een fantastische toepassing van dit biomateriaal.’

Lignine is de stof die planten en bomen hun stijfheid geeft. ‘Het is een natuurlijk plakmiddel met eigenschappen die gelijkenis vertonen met het bitumen dat we in asfalt gebruiken. Vandaar het idee om het daarin toe te passen’, vertelt dr.ing. Richard Gosselink van de Wageningen UR.

Het lignine komt onder meer vrij bij de productie van papier en van biobrandstoffen. ‘Die gebruiken vooral de cellulose uit bomen en planten.’ De lignine is dan een afvalstof die meestal wordt verbrand. ‘We zijn bewust op zoek naar een hoogwaardiger toepassing.’ Asfalt is een aantrekkelijk alternatief: alleen al in Nederland wordt jaarlijks vier tot vijfhonderdduizend ton asfalt verwerkt.

 

Traditioneel wordt in asfalt bitumen als plakmiddel gebruikt. ‘Met lignine vervangen we dit op fossiele brandstof gebaseerde product.’ Dat gebeurt in de huidige proef voor de helft. ‘Honderd procent is theoretisch mogelijk, maar dat vereist dan nog wel chemische bewerking van de lignine.’

Om de toevoeging van lignine succesvol te laten zijn noemt Gosselink het essentieel dat de eigenschappen van het bio-asfalt gelijk zijn aan de aardolievariant. 'Dat lukt nu door de helft van het bitumen te vervangen, en door ook nog lijnzaadolie aan toe te voegen. Dat is in de asfaltwereld een gebruikelijk middel om de conditie van het materiaal te verbeteren.’

Het aannemingsbedrijf H4A, dat voor zijn eigen deur de 70 m lange proefstrook aanlegde, merkt tot nu toe geen enkel verschil met het traditionele asfalt. ‘Ik zie geen scheuren of losse steentjes’, zegt bedrijfsleider Martijn Verschuren. Bij de aanleg plakte het asfalt wel iets meer dan gebruikelijk, ‘maar dat is een kwestie van afstelling’ en het materiaal rook duidelijk anders. ‘Alsof we voor een grote houtkachel stonden.’

Om de eigenschappen van de lignine optimaal te benutten is het asfalt bij de aanleg verhit tot 130 °C, bij gewoon asfalt is een temperatuur van 160 tot 180 °C gebruikelijk. Gosselink: ‘Het proefstuk bestaat daarom uit drie delen: een met gewoon asfalt gelegd op die hogere temperatuur, en twee vakken met die lagere temperatuur, waarbij de ene met alleen bitumen en de andere met de lignine. We nemen nu twee jaar de tijd om te zien of er verschillen optreden.’

Gosselink, die coördinator is van het lignine-platform, onderzoekt ook andere mogelijke toepassingen van het plantaardige materiaal, bijvoorbeeld als lijmstof in houten plaatmateriaal, of als bouwsteen van polymeren. ‘Alles wijst er op dat hoogwaardig gebruik van planten- en boomresten gaat toenemen, dus we willen de lignine die daarbij vrij komt zo goed mogelijk benutten.’

Lead image: de aanleg van het asfalt afgelopen zomer door aannemingsbedrijf H4A