Sinds de uitvinding van de fiets is er vrij snel en soort standaardmodel ontstaan. Gekke uitzonderingen daargelaten hebben ze allemaal een min of meer gelijkvormig frame, een stuur, trappers en… een ketting. Maar dat laatste gaat veranderen.

De vroegste fietsmodellen schijnen trapperloos geweest te zijn, maar dat concept wordt tegenwoordig vooral nog door kleine kindjes bestuurd. De rest van de fietsen heeft trappers en dus een mechanische uitdaging: hoe krijg je de energie uit de benen van de fietser van de trappers naar het achterwiel?

De meest gebruikte oplossing - de fietsketting - is zo alomtegenwoordig dat het zien van een alternatief op zich al een curiositeit is. Oplettende fietsenspotters hebben de afgelopen jaren mogelijk de aandrijfriem voorbij zien komen. Maar nu is daar ook: de cardanas voor op de fiets.

Onbehoorlijk efficiënt

Het Deense bedrijf CeramicSpeed specialiseert in fietsonderdelen van ultra-kwaliteit en baarde begin deze maand opzien met een cardanaangedreven fiets op de Europbike-beurs in Friedrichshafen. De ketting is weg, de derailleur is weg; in plaats daarvan wordt de rotatie-energie van de trappers overgebracht op een over de lengte draaiende as, die de energie vervolgens overbrengt op het achterwiel. Volgens CeramicSpeed levert de vinding een onwaarschijnlijk hoge efficiëntie van 99 procent op. Waar een traditionele fietsketting zo’n acht contactpunten heeft waar wrijving en dus energieverlies optreedt, heeft de cardanas er maar twee. Minder bewegende delen en de directere overbrenging resulteert volgens de trotse ontwikkelaars in 49 procent minder wrijving dan een conventionele aandrijving.

De drive shaft, zoals Engelsen de cardanas noemen, is een vast onderdeel van auto’s met achterwielaandrijving en (vooral) BMW motorfietsen (voor wie het interessant vindt: hier vergelijkt een grofgebekte Amerikaan de verschillende aandrijfsystemen voor motoren). De grootste voordelen: een cardanas is slijtvast, betrouwbaar en veilig. Grootste nadelen: er komt meestal een gewichtstoename bij kijken omdat er in de cardanas een versnellingsbak moet worden gepropt, en daarbij treedt energieverlies op. Dat probleem heeft CeramicSpeed blijkbaar ondervangen door een cardanas uit (zo te zien) koolstofvezel te vervaardigen. Maar, zoals uit onderstaand filmpje blijkt, ook bij CeramicSpeed zit er een schakelsysteem in de as dat opvallend genoeg elektrisch (op een batterijtje) moet gaan werken en draadloos vanaf het stuur gaat worden aangestuurd. Toch niet zo heel simpel misschien.

Opnieuw zie je een trotse verkoper van CeramicSpeed, die grotendeels hetzelfde verhaal afsteekt. Spoel even door naar 04:05. Daar gaat het over het schakelsysteem in de as...
 



Glasharde lagers

Het gaat allemaal nog om een prototype want CeramicSpeed wil de techniek het liefst aan andere fietsfabrikanten verkopen of onder licentie laten ontwikkelen. Waarschijnlijk omdat het bedrijf wil blijven doen waar het goed in is: extreem hoge kwaliteit fietsonderdelen verzinnen en maken. Ze gaan er met name prat op de allerbeste kogellagers voor uw ijzeren ros te produceren. Waarom zijn die zo goed? Wel, ze zijn EXTREEM ROND. En ja, keramisch, in plaats van staal. Die zijn veel harder, veren daardoor minder in en dat zorgt weer voor minder wrijving. Allemaal reuze fascinerend, zoals is te zien in het videoverslag van een bezoek aan de CeramicSpeed-fabriek in Holstebro.