Een volledig verlamde Nederlandse vrouw kan sinds een jaar haar tablet besturen met haar brein. Bijzonder is dat het systeem dat ze gebruikt volledig in haar lichaam zit en dus geen logge computers of kabels vereist.

Gisteren verscheen een publicatie in het New England Journal of Medicine van de onderzoekers van het UMC Utrecht, waarin ze hun systeem beschrijven. Ze brachten vier elektroden aan in de hersenen, in het gebied dat normaal de beweging van de handen controleert. Vervolgens kreeg de vrouw een zender-ontvanger bij haar ribbenkast die de hersensignalen ontvangt via een kabel die langs de hersenen en de rugwervel loopt. Door een (kleine) antenne naast haar lichaam te houden is het signaal sterk genoeg om te interpreteren wat de hersenen denken. Dat signaal van de antenne bedient vervolgens de tablet. Zodra de patiënt denkt waar ze haar hand naartoe wil bewegen, vertaalt de computer die gedachte in een bediening van het scherm. Zo kan ze communiceren met de buitenwereld.

 

Tekening van het systeem, met een interne zender en externe ontvanger en antenne.

 

Oogbewegingen

De 58-jarige Hanneke de Bruijne ontdekte in 2008 dat ze leed aan de spierziekte ALS. Sindsdien is ze snel achteruitgegaan, waardoor ze nu niet meer in staat is om zich te bewegen. Om toch met familie en vrienden te kunnen praten gebruikte ze regelmatig een eye-tracking-systeem dat haar oogbewegingen omzette in tekst op een scherm. Dat systeem vereist echter grote computers en monitors en is daardoor niet draagbaar. Het bindt haar aan een ziekenhuisbed, terwijl ze graag in de natuur is, vertelde ze in een interview met NRC Handelsblad.

Het nieuwe high-tech systeem biedt uitkomst voor mensen als Hanneke de Bruijne. De nieuwe installatie past namelijk in een rolstoel, omdat het grootste gedeeltje van de techniek in het lichaam zit. Het vereist nog wel een groot scherm zodat de patiënt de letters duidelijk kan aanwijzen met de hersengolven, maar verder bieden de geïntegreerde elektroden en zenders ongekend meer vrijheid.

 

Langzamer

De techniek bevindt zich nog wel in de beginfase. Het spellen met hersengolven gaat langzamer dan het praten met oogbewegingen, zelfs na een jaar oefenen. Het hersensignaal is namelijk moeilijk op te vangen en te interpreteren. De onderzoekers deden in totaal 44 proefsessies op twee verschillende manieren: bij de eerste moest de patiënt zelf de goede letter aanklikken, bij de tweede moest ze niks zeggen als de verkeerde letter (automatisch) werd aangeklikt . Bij die laatste methode loopt de computer het alfabet langs en geeft de patiënt een seintje als de goede letter bereikt is. Die laatste methode leidde tot een aanzienlijk hogere hoeveelheid correcte pogingen dan de eerste. Het geeft aan dat het precies interpreteren van hersensignalen nog steeds erg moeilijk is.

Openingsbeeld: UMC Utrecht