Delftse studenten van de opleiding Biomedical Engineering hebben afgelopen vrijdag voor het eerst live een operatie bijgewoond in Berlijn door middel van augmented reality (AR). De Technische Universiteit Delft bood 34 deelnemers de kans een kijkje te nemen in de operatiekamer, waarbij de chirurg tijdens de operatie gedetailleerde uitleg gaf.

Het betrof een operatie waarbij een implantaat werd ingebracht in het slakkenhuis in het oor. De operatie vond plaats in het Berlijnse ziekenhuis Charité en was onderdeel van een Europees project met onder andere de TU Delft, het onderzoeksinstituut Fraunhofer-Gesellschaft en het medisch-technologisch bedrijf Munich Surgical Imaging GmbH.

 

Tekenen

Tijdens de operatie gebruikte de Duitse chirurg een 3D-microscoop, de ARRISCOPE. Die is ontwikkeld door Munich Surgical Imaging GmbH en bevat onder meer een multispectrale camera, die verschillende golflengten van elkaar scheidt. 'Eigenlijk kunnen alle onderdelen van het lichaam zo van elkaar worden onderscheiden, zolang ze een andere golflengte reflecteren in de camera', legt John van den Dobbelsteen uit, docent tijdens dit college. 'Denk bijvoorbeeld aan verschillende organen of bloedvaten.'

De beelden van de microscoop werden direct gedeeld met een collegezaal in Delft. 'Het livestreamen van een operatie gebeurt al langer', zegt Van den Dobbelsteen. 'Het gebruik van AR was het vernieuwende aspect.' De chirurg kon daardoor direct communiceren met de studenten, door bepaalde onderdelen in het beeld te laten oplichten en tijdens de uitleg waar nodig te tekenen op het beeld.

 

Chirurgentraining

Deze proefsessie had meerdere doeleinden. 'Nu hebben we getest met de studenten van de studie Biomedical Engineering', zegt Van den Dobbelsteen. 'Maar het project is voornamelijk bedoeld voor chirurgiestudenten.' 

Als deze manier van onderwijs goed werkt, kunnen chirurgen in opleiding van over de hele wereld trainingen voor specifieke operaties volgen. Ook biedt het de mogelijkheid dat een collega-expert een moeilijke operatie kan bijwonen.

 

Bij een operatie

Maar volgens Van den Dobbelsteen kan deze manier van onderwijs ook veel betekenen voor studenten Medische Technologie. 'Die worden opgeleid tot zorgverlener. Het is goed dat zij ook een operatie hebben meegemaakt.'

Het is echter een uitdaging om alle studenten mee te laten lopen in het ziekenhuis. Bij een echte operatie kunnen er slechts één of twee studenten meekijken. Met dit alternatief kunnen de studenten toch het gevoel hebben een operatie bij te wonen.

Daarnaast zal een deel van deze studenten in de toekomst werken aan het verbeteren van dit soort technieken. 'Ervaring met deze manier van onderwijs is daarom zeer leerzaam', bepleit Van den Dobbelsteen.



 

Zondagochtend

Na het succes van de eerste proef van het AR-onderwijs voor de medisch-technologen zijn in november de chirurgen in opleiding aan de beurt. Zondagochtend 15 november komt er een tweede sessie speciaal voor de chirurgen. Deze sessie zal plaatsvinden in het Erasmus MC.

 

Onderwijs aanpassen

De voorbereidingen voor het livestreamen van een operatie met gebruik van AR waren al gestart in februari dit jaar - nog vóór corona het fysieke onderwijs parten speelde. 'Technisch gezien kunnen we dit soort onderwijs nu geven, de uitdaging ligt bij de onderwijskant', legt Van der Dobbelsteen uit. 'De onderwijsvorm moet hierop worden aangepast en het is de vraag hoe de kennis van de studenten kan worden getoetst. Ook hebben we hiervoor een collegeruimte nodig en aangezien de duur van een operatie lastig te voorspellen is, moeten we ook kijken hoe we dit soort colleges het beste kunnen inplannen.'

Al met al denkt Van der Dobbelsteen daarom dat het zeker een jaar kan duren voordat deze manier van lesgeven in het reguliere onderwijs wordt opgenomen.
 

Foto's: Guus Schoonewille