Afgelopen vrijdag stortte een ruimteschip van Virgin Galactic, de SpaceshipTwo, neer boven de MojaveWoestijn in Californië. Het is de tweede crash met een experimenteel, commercieel ruimtevaartuig in een paar dagen. Bij de crash kwam de co-piloot om, de piloot wist met een parachute te ontkomen.


SpaceShip Two hangt onder de Whiteknight Two, voor vertrek naar de ruimte.

SpaceshipTwo moet binnen een paar jaar mensen de ruimte inbrengen, zodat zij korte tijd gewichtloosheid ondervinden. Het ruimteschip wordt door een vliegtuig, de WhiteKnightTwo, een paar kilometer de lucht ingebracht, waarna de aandrijving van SpaceShipTwo het overneemt en het voertuig tot buiten de atmosfeer brengt.

Die aandrijving zou de oorzaak van de crash kunnen zijn; dit was de eerste vlucht met een experimentele nieuwe brandstof. SpaceshipTwo gebruikt vaste brandstof, waarmee het mogelijk is om de snelheid van het ruimteschip te regelen. Normale raketten kunnen alleen maar aan of uit, wat minder controle over de vlucht oplevert. De nieuwe motor gebruikt een op polyamide (nylon) bebaseerde brandstof, terwijl vorige versies rubberachtige brandstof gebruikten. Het nylon zou een stabielere vlucht moeten opleveren.

Zondagnacht kwam de Amerikaanse verkeersveiligheidsorganisatie NTSB met nieuwe informatie: de uiteinden van de vleugels, die normaal worden gebruikt om veilig te landen, gingen omhoog nadat het ruimteschip loskwam van WhiteKnight. Het vergrendelingsmechanisme zou haperen, of er was iets mis met de bediening, zo blijkt uit het onderzoek dat afgelopen zaterdag begon. De voorzitter van de veiligheidsoorganisatie benadrukte echter dat het te vroeg was om dit defect als definitieve oorzaak van de crash te benoemen.

Wat er precies gebeurde wordt nu onderzocht, maar de autoriteiten denken dat het wel een jaar kan duren voordat duidelijk is wat er misging. Ondertussen speculeren experts volop. Carolynne Campbell-Knight, een ingenieur van de International Association for the Advancement of Space Safety denkt dat het gebruik van vloeibaar stikstofoxide als bron van zuurstof, een mogelijke oorzaak is. Deze stikstofoxide zorgde bij het Virgin-project in 2007 al voor problemen, toen een gastank ontplofte tijdens een grondproef, waarbij drie mensen onkwamen. De oorzaak daarvan is nog steeds niet bekend. Dat Virgin Galactic nog steeds stikstofoxide gebruikt is volgens Campbell-Knight onverantwoord.

SpaceShipTwo had voor de crash al een aantal proefvluchten uitgevoerd. Bij de meeste bleef het schip aan de WhiteKnightTwo vastzitten. Bij enkele tientallen vluchten liet het vliegtuig het ruimteschip los en zweefde het veilig naar de grond. Daarnaast zijn er drie proeven gedaan met de raketmotor, waarbij het ruimteship telkens tot 15 kilometer hoogte kwam. De testvlucht van afgelopen vrijdag zou de vierde moeten worden.

Virgin Galactic-directeur Richard Branson liet in een speech weten dat het ongeluk de voortgang van het SpaceshipTwo-project vertraagt, maar niet stilzet. 'Als we weten wat er misging, en het kunnen oplossen, gaan we ervoor zorgen dat de droom voortleeft', aldus Branson in een persconferentie die hij gaf na de crash.