Testen of een bacterie resistent is voor antibiotica kan nu heel eenvoudig met een optische microscoop en een smartphone. 
 

Eureka is de rubriek voor 'productontwerpen voor morgen' uit het maandblad De Ingenieur.


Bacteriën die ongevoelig zijn voor antibiotica, vormen een gevaar voor de volksgezondheid. In de EU zijn er jaarlijks 700.000 gevallen van antibioticaresistentie, wat naar schatting 1,5 miljard euro kost.


Antibioticaresistentie

De meeste testen die antibioticaresistentie opsporen maken gebruik van kweek- of genetische methoden en duren vaak 24 uur of langer. Methoden die sneller werken vereisen in de regel dure en geavanceerde apparatuur. 

Onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel en de École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) ontwikkelden een snelle en relatief goedkope methode die gebruikmaakt van een simpele, optische microscoop, een smartphonecamera en software.
 

Trillen op nanoschaal

De techniek, optical nanomotion detection (ONMD) genaamd, is gebaseerd op een simpel principe: levende bacteriën trillen op nanoschaal en dode bacteriën doen dat niet. Door de afzonderlijke bacteriën te filmen voor en tijdens blootstelling aan antibiotica, kunnen de onderzoekers dus direct aflezen of een bacterie resistent is (blijft trillen) of niet (stopt met trillen).

ONMD kan worden toegepast op een breed scala aan bacteriën, zoals E.coli-bacteriën en de bacterie die tuberculose veroorzaakt. Ook kan een twintigtal soorten antibiotica worden getest. ‘Omdat onze methode snel is, zal deze een verschil kunnen maken’, zegt Ronnie Willaert, hoofddocent biotechnologie aan de Vrije Universiteit Brussel. ‘Zeker bij traag groeiende bacteriën die bijvoorbeeld kinkhoest veroorzaken zoals Bordetella pertussis.’


Voor ziekenhuizen en medische centra

De gepatenteerde methode wordt nu verder ontwikkeld door het Zwitserse bedrijf Resistell, een spin-off van EPFL. Het doel is om de techniek beschikbaar te maken voor ziekenhuizen en medische centra. De aanschafprijs zal grofweg 1000 tot 1500 euro bedragen.
  

Tekst: Sija van de Beukel
Foto boven: (A) Setup voor het uitvoeren van optical nanomotion detection-techniek (ONMD); (B) weergave van Escherichia coli-bacteriën onder de optische microscoop; (C) bewerkt beeld dat de beweging van de bacteriën weergeeft: hoe roder de kleur, hoe meer de cellen trillen.