Het Antwerpse onderzoekscentrum voor diamant heeft een robot gemaakt die zelfstandig ruwe diamanten kan slijpen. Hij doet dat zelfs sneller en nauwkeuriger dan een professionele slijper.

Met de robot Fenix is een apparaat ontwikkeld dat vrijwel geheel autonoom een diamant kan slijpen. De steen wordt in een houder gelijmd, waarna de robot volgens zijn werkinstructie de verschillende facetten afslijpt.

‘Bij het afslijpen wordt de vorm van het facet bepaald door twee hoeken en de diepte van het af te slijpen materiaal. Dat is wat de robot continu in de gaten houdt’, vertelt Yves Kerremans, directeur van het Wetenschappelijk en Technisch OnderzoeksCentrum voor Diamant, opgericht om de Antwerpse diamantsector te voorzien van bewerkingsmachines en meettoestellen voor ruwe en geslepen diamanten.


Sneller slijpen

Computertekening van de slijprobot. Illustratie WTOCD.

Het slijpproces gaat ook anders dan gebruikelijk; details daarover geeft Kerremans niet. Wel kan hij de voordelen ervan noemen. ‘Normaliter wordt een diamant bij het slijpen warm. Zit hij in een houder, dan zet die uit, waardoor een nauwkeurige meting van het weggeslepen materiaal onmogelijk is. Met ons slijpproces loopt de temperatuur niet verder op dan zo’n 35 °C.’

Bij normaal slijpen is ook de zogeheten ‘was’ belangrijk: de richting waarin kan worden geslepen. Want de hardheid van een diamant is in verschillende richtingen verschillend. ‘Bij ons slijpproces maakt die was-richting niet meer uit.’ Een derde voordeel is volgens Kerremans dat het slijpen ‘tien tot twintig keer sneller gaat dan gebruikelijk’.


Hoe te bewerken?

De robot is niet een enkel een slijpmachine, maar maakt deel uit van een geheel van planning, werkvoorbereiding en het slijpproces zelf, benadrukt Kerremans. ‘Die planning is het belangrijkste; daar toont zich ook het vakmanschap van de diamantair.’

Die planning bepaalt hoe de ruwe diamant moet worden bewerkt. ‘Daarbij gaat het om zijn vorm, eventuele insluitsels, de oriëntatie en dergelijke.’ Met behulp van een computer wordt nagegaan wat de mogelijke opties zijn: een grote of juist meerdere kleinere geslepen diamanten, met welke oriëntatie, enzovoorts. ‘Uiteindelijk beslist de vakman wat het wordt.’

Is de keuze gemaakt, dan gaat die informatie naar een apparaat dat de gewenste vorm vertaalt naar de wijze waarop de diamant wordt vastgezet en hoe die moet worden geslepen. Die instructies gaan dan naar de slijprobot. Wel moet een medewerker nog de diamant in zijn houder bevestigen en omdraaien.


Slijpproces weer terughalen

De ontwikkeling van de robot is voor een groot deel ingegeven door de wens van de Antwerpse diamantairs om hun positie als belangrijkste handelsplaats van ruwe en geslepen diamanten te behouden. Het slijpen gebeurt namelijk steeds meer in landen als India en Sri Lanka, waardoor de handel zich ook naar die landen verplaatst. Met de robotslijper probeert de Antwerpse diamantkoepel zijn positie te verstevigen.

Openingsfoto: De slijprobot. Foto Thijs Vanderstapen/Belgaphoto/Hollandse Hoogte