Non-stop maakt een computerprogramma schreeuwende, scheurende en schurende metal, live op YouTube. De schijnbaar chaotische en luide, lawaaiige toon van metal leent zich goed voor automatisering, zo blijkt. 

Het 'album' Relentless doppelganger van Dadabots streamt sinds 24 maart voor onbepaalde tijd op YouTube. Het is een niet aflatende muur van geluid, dat varieert van keiharde cymbalen tot scheurende gitaren. Regelmatig duikt er een onverstaanbare, diep grommende stem in de muziek op. En heel soms klinkt het zelfs zacht melodieus; een rustmoment in de agressie van deze digitale band. 

Dadabots is het werk van twee muzikanten die kunstmatige intelligentie erg interessant vinden: CJ Carr en Zack Zukowski. Ze gebruiken een techniek die aan de hand van het verleden zo goed mogelijk voorspelt wat er in de toekomst kan gebeuren. Dit heet een recurrent neural network. In de vorm van muziek betekent dat dat het algoritme meer dan 16.000 keer per seconde kijkt welke toon, noot of klank het best past bij het voorgaande. Op die manier ontstaat de semi-willekeurige, maar zeker als metal-muziek herkenbare sound van de robotrocker. 

Cover van het eerste album van Dadabots. De oneindige livestream is het tweede werk van het algoritme.

 

Hiphop werkt niet

Het experiment van de twee muzikanten was niet meteen een succes. Hiphop en elektronische muziek bleken ongeschikt; er was te veel variatie in de klanken en instrumenten, waardoor het lastig was om goed te voorspellen wat er in de toekomst zou gebeuren. Het algoritme leerde het best, zo leerden de makers, van een vaste set instrumenten die zo veel mogelijk verschillende patronen spelen. Metal kent fikse tempowisselen, solo’s van elk instrument, en een zekere basistoon van bas en drum die sterk aanwezig is. Bovendien zijn bepaalde bewerkingen van muziek door een algoritme halen, zoals 'groteske vervormingen van de stem', acceptabeler in metal dan in bijvoorbeeld singer-songwritermuziek. Dat maakte het bij uitstek geschikt.

Maar om het algoritme echt consistent luisterbare muziek te laten maken, moest er niet te veel trainingsmateriaal zijn. Eén album is voldoende, omdat daar vaak dezelfde muzikale thema’s terugkomen, die het algoritme dan kan leren. Na een hoop experimenten (met onder andere een Beatles-programma) kwamen de onderzoekers uit bij de band Archspire uit Canada. Het eerste nummer van hun nieuwste album heet ‘Involuntary Doppelganger’, en Dadabots haalde daar de inspiratie van voor de naam van de livestream. Want ook songtitels en albumkunst worden door een algoritme gemaakt.

 

Creatieve computer

De twee onderzoekers publiceerden hun zoektocht naar een ‘metalbot’ op de pre-publicatiesite Arxiv; het is nog niet peer reviewed. De technieken en gebruikte algoritmes zijn al langer bekend en worden ook toegepast. Maar Dadabots spreekt tot de verbeelding, omdat muziek een creatieve uiting is. Dat een computer dat nu zo goed kan imiteren, en het zelfs origineel laat klinken, is bijzonder. 

Aan de andere kant: de muziek lijkt wel erg op de liedjes van Archspire, de inspiratieband. Luister hieronder naar de Dadabots en Archspire en oordeel zelf.