Recensie: Houtbouw als oplossing voor woningnood en klimaatcrisis
We moeten bouwen, maar ook het klimaatprobleem aanpakken. De oplossing, schrijft Marjan Slob in Door de bomen het huis, groeit in het bos.
Het is tegenwoordig lastiger een besmettelijker aandoening te vinden dan doemdenken, want we somberen met elkaar wat af de laatste jaren. Wie in een vliegtuig stapt, voelt vliegschaamte, uit milieuoverwegingen laten we vlees steeds vaker liggen en wie eens lekker wil ontspannen in een warm bad, voelt zich bijkans gedwongen zich daarvoor te verantwoorden.
Het leven lijkt zo van lieverlede te krimpen, schrijft filosoof Marjan Slob in het fascinerende Door de bomen het huis. Juist daarom zijn de meeste mensen toe aan ideeën die weer ruimte geven en vrolijk stemmen.
Slob zelf vond die ideeën in een wereld waar je dat wellicht het minst van verwacht: de bouw. Om precies te zijn: bouwen met hout. In de woorden van Slob: ‘Eindelijk, eindelijk een weg die optimisme uitstraalt zonder onnozel te zijn!’
Voordelen van houtbouw
Marjan Slob is filosoof en essayist. Naast onderzoek naar onderwerpen die haarzelf bijzonder aan het hart gaan – houtbouw is er een voorbeeld van – verrichtte ze denk- en schrijfwerk voor onder meer de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid en de Deltacommissie. Daarnaast verzorgde ze een tijd lang columns voor de Volkskrant.
In bouw- en milieukundig opzicht kan Slob louter voordelen van houtbouw bedenken. Dat er moet worden gebouwd is onmiskenbaar, maar doen we dat op de traditionele manier dan vergroten we ermee het klimaatprobleem. Hout biedt een uitweg uit dit dilemma.
Bouwen met CO2-winst
Gaan we bouwen met hout, dan is de enige manier om ons van voldoende bouwmaterialen te voorzien het planten van méér bossen – en daarmee verkleinen we het milieuprobleem.
‘Bouw met hout en je kunt het woningprobleem oplossen terwijl de CO2-uitstootteller terugloopt’, schrijft Slob. Hoe groter de schaal waarop we dit toepassen, des te beter het uitpakt.
Houtbouw als rationale manier om de sector te verduurzamen
Slob heeft haar betoog opgedeeld in vier perspectieven: dat van de bouwer, van de bomenliefhebber, van de bosbeheerder en van het landschap. Dat blijkt uitermate verrijkend te werken.
Waar de bouwers het gebruik van hout zien als een rationale manier om de sector te verduurzamen, daar zien bomenliefhebbers als ze oog in oog met een oude eik staan immers geen kansrijk bouwmateriaal staan, maar juist een majestueus wezen dat respect verdient.
Vanuit de andere perspectieven zijn bomen een essentieel element in het landschap of vormen ze juist de cruciale eenheden waaruit het bos bestaat.
Van ingenieur tot actievoerder
Elk van de vier hoofdstukken op zich is geschreven als een beschouwende reportage. Slob laat de juiste experts aan het woord en slaagt erin hun woorden de nodige diepte te geven – daarin kenmerkt zich de filosofische achtergrond van de auteur.
Het boek graaft daardoor veel dieper dan het verhaal van die ene bouwkundig ingenieur die zo handig is met hout of die ene actievoerder die zich aan een boom vastketent uit protest tegen een voorgenomen kap.
Elk van de zienswijzen krijgt evenveel aandacht; de auteur kiest daarbij geen partij. Een oordeel, schrijft ze ergens, ‘kan ik niet geven en vooral: dat wil ik niet geven’.
Oeroude bomenpracht
En dat lijkt juist. Want herkennen we die vier perspectieven niet allemaal bij onszelf? Het ene moment staan we vol bewondering te kijken naar een nieuw flatgebouw van hout, terwijl we even later in het bos kunnen genieten van de schitterende, oeroude bomenpracht.
Het mooie is: Slob herkent datzelfde bij elk van haar gesprekspartners. Zelfs de bomenknuffelaar ziet in dat houtbouw een doorbraak kan betekenen naar de ook door hem of haar zo verlangde circulaire economie.
Daarmee is het ook een hoopvol boek geworden. Het is lastig niet te worden aangestoken door het enorme enthousiasme van de auteur. 
'Omarm houtbouw'
Is houtbouw werkelijk de ideale remedie tegen dat doemdenken en ons steeds kleiner wordende leven? Ja, schrijft Slob vol overtuiging. Bouwen met hout vraagt immers juist niet om beteugeling en beheersing met het oog op de natuur.
‘Omarm houtbouw en je kunt juist weer groot denken: bewandel dit pad en mensen kunnen voluit ondernemen en exploreren, nieuwsgierig en inventief zijn, esthetische, ethische en bouwkundige talenten combineren – kortom, doen wat mensen uitzonderlijk maakt.’
Een verademing om te lezen.
Door de bomen het huis. Bouwen met hout
Marjan Slob | 144 Blz. | € 17,99
Foto boven: Depositphotos
