Ongeveer de helft van de auto's op de weg is voorzien van rijhulpsystemen. Die zouden het verkeer veiliger moeten maken, maar dat gebeurt nog onvoldoende, stelt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een donderdag gepubliceerd rapport.

Hoewel volledig zelfrijdende auto's nog niet op de openbare weg zijn toegestaan, kunnen nieuwe auto’s al veel handelingen zelf verrichten. Relatief eenvoudige taken als sturen, gasgeven en remmen kunnen autmobilisten dan in sommige gevallen aan de auto zelf overlaten. Rijhulpsystemen verrichten deze taken op basis van eigen waarnemingen en eigen beslissingen. 'Auto’s zijn hierdoor rijdende computers geworden', stelt de raad.

De rol van de bestuurder is veranderd: hij of zij wordt nu geacht het proces in de gaten te houden en in te grijpen wanneer dat nodig is. Daarvoor is voortdurende concentratie vereist, terwijl automatisering de bestuurder vaak juist minder alert maakt. 'Hierdoor wordt autorijden makkelijker en moeilijker tegelijkertijd, en is niet altijd duidelijk wie stuurt: de mens of de auto?', aldus de OVV in het rapport 'Wie stuurt? – Verkeersveiligheid en automatisering in het wegverkeer'. 


Onvoldoende voorlichting

Fabrikanten introduceren nieuwe rijhulpsystemen om auto’s aantrekkelijker te maken voor de consument. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om adaptive cruise control of noodremsystemen. Volgens de OVV weten bestuurders vaak niet wat deze systemen wel of niet kunnen, waardoor gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. 'Er is onvoldoende aandacht voor de werking en de beperkingen van rijhulpsystemen bij het uitleveren van een nieuwe auto aan de klant', aldus het rapport. Ook bij software-updates krijgen automobilisten onvoldoende voorlichting.

De regelgeving schiet vooralsnog tekort, stelt de OVV. De eisen die de overheid aan auto’s stelt, sluiten niet goed aan bij de huidige generatie rijhulpsystemen. De raad signaleert dat er wel regelgeving wordt voorbereid voor de toekomst van volledig autonome auto's, maar nauwelijks voor de huidige generatie rijhulpsystemen.


Wisselwerking tussen mens en machine

'Auto-industrie, overheden en experts gaan ‘fast forward’ naar de verre toekomst van de zelfrijdende auto', schrijft de OVV. 'Om grip te krijgen op de huidige hybride situatie is het noodzakelijk dat de autobranche een omslag maakt naar maatschappelijk verantwoord innoveren. Centraal moet staan dat innovatie de verkeersveiligheid aantoonbaar verbetert. Dit betekent dat fabrikanten risico’s inventariseren van nieuwe innovaties en dat zij daar open over zijn. Daarbij moeten fabrikanten meer oog krijgen voor de rol van de mens en de wisselwerking tussen mens en machine. Verder dient het lerend vermogen van de sector te worden verbeterd door te leren van incidenten en ongevallen en door ervaringen van gebruikers actief te betrekken in de verdere ontwikkeling.'


Beeld: OVV