Wat oogt als een onderzeeër of deeltjesversneller, is volgens MARIN de veelzijdigste autoclaaf ter wereld. Twee ingenieurs van het maritiem onderzoeksinstituut in Wageningen vertellen over hun werkplek. 

Vladimir Novakovic: ‘Een autoclaaf is een vat waarin je de druk en de temperatuur kunt controleren. Ze zijn in veel labs en industrieën te vinden en ze kennen vele toepassingen. Maar deze is erg groot en uitzonderlijk veelzijdig. In 2016 begon de bouw en sinds vorig jaar is hij in gebruik. Hoewel we de installatie nog steeds aan het finetunen zijn, zijn er al promovendi met onderzoek bezig en hebben experimenten hier ook al wetenschappelijke publicaties opgeleverd.' 

'De autoclaaf is gebouwd voor de maritieme sector, met name voor onderzoek naar sloshing (klotsen) van Liquid Natural Gas (vloeibaar aardgas) in schepen. LNG wordt bewaard in tanks bij -162 graden Celsius, onder hoge druk, zodat het volume zeshonderd keer kleiner wordt. Dat vraagt tanks met speciale isolatiesystemen. Die kunnen we hier ontwikkelen.'

Binnen in The Atmosphere. Foto: MARIN

'Scheepsbewegingen brengen LNG aan het klotsen, waardoor in de tanks golven ontstaan die tegen de wanden klappen. In de autoclaaf onderzoeken we wat daarvan de gevolgen kunnen zijn. We beschikken onder meer over hogesnelheids­camera’s die duizend beelden per seconde maken. Dat levert waardevolle informatie op.'

'Het voordeel van de autoclaaf is dat we alle omstandigheden heel precies kunnen controleren. Niet alleen de temperatuur en de druk, maar ook de gassamenstelling en de luchtvochtigheid kunnen we vanuit de controle­kamer exact bepalen. Dat is bijzonder; zoiets bestaat nog nergens.’


Aerosolen

Rodrigo Ezata: ‘We doen bij MARIN veel onderzoek aan de effecten van golven. Gaandeweg zijn we erachter ­gekomen dat de autoclaaf ook een prachtig instrument is als je het water eruit laat. Hij is zo veelzijdig, daar hoort een passende naam bij, vonden wij. Het is The Atmos­phere geworden.'

'De installatie is voor een groot deel door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) bekostigd. NWO-onderzoekers, ook die van buiten de maritieme sector, kunnen ervan tegen kostprijs gebruikmaken. De afgelopen tijd vertelde ik aan onderzoeks­groepen over de mogelijkheden van The Atmos­phere en dat heeft al mooie dingen opgeleverd.'

'Een van de mogelijkheden is onderzoek naar aerosolen. Je kunt de autoclaaf inrichten als een model-­restaurant of vliegtuigcabine, en vervolgens heel precies de luchtstroom en de verspreiding van kleine luchtdeeltjes onderzoeken, bij verschillende temperaturen en vochtigheidsgraden. Zulk onderzoek hadden wij niet zelf kunnen bedenken. Het geeft maar aan hoe divers The Atmosphere is.'

 

Foto: Vladimir Novakovic (links) en Rodrigo Ezeta. Credit: Pancras Dijk