Vandaag stuurde de minister van Defensie het jaarverslag van de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MIVD) naar de Tweede Kamer. Opvallend zijn de activiteiten van Rusland en China, zowel op conventioneel militair vlak als op het gebied van digitale spionage en digitale sabotage.

Het Russische cyberarsenaal bestaat uit capaciteiten om digitale spionage, digitale sabotage en informatieoperaties uit te voeren, valt te lezen in het jaarverslag van de MIVD over 2018. De Russen proberen in Nederland militaire inlichtingen te vergaren.

Zij staan daarin niet alleen, ook China doet dat, aldus de MIVD. Het land probeert militair technologische kennis en technologie te pakken te krijgen, die zowel militair als in de burgermaatschappij is te gebruiken. Ook landen als Iran, Noord-Korea, Pakistan en Syrië speuren in Nederland en andere westerse landen naar kennis en goederen. Die hopen ze te gebruiken voor hun eigen wapenprogramma’s.
 

Zelden publiciteit

De MIVD doet onderzoek naar dit soort militaire en industriële spionage. Waar mogelijk treft het maatregelen. Die komen zelden in de publiciteit, omdat de inlichtingendienst anders zijn inlichtingenpositie kan kwijtraken, of de levens van bronnen in gevaar komen.
 

Conventionele wapens

Het jaarverslag rept ook over de ontwikkeling van conventionele wapens, in de twee grote landen waar potentieel de meeste dreiging van uitgaat: Rusland en China.

Opvallend is in Rusland de ontwikkeling van hypersone wapens. Dit zijn raketten (zoals de witte op de foto boven dit artikel) die door hun hoge snelheid – tot soms wel 8 kilometer per seconde – nauwelijks te onderscheppen zijn; meer details bij NRC. Ze kunnen doelen bereiken tot wel 2.000 kilometer ver. Hiermee kan Rusland vijanden afschrikken en zijn kernwapenarsenaal en intercontinentale ballistische raketten beschermen, meldt de MIVD in het jaarverslag.
 

Sancties omzeild

Daarnaast ontwikkelt Rusland nieuwe jachtvliegtuigen en onderzeeërs. Hierbij heeft Rusland de sancties omzeild die de EU tegen het land heeft ingesteld (en waarbij geen technologisch gevoelige goederen in Rusland mogen worden ingevoerd) door zoveel mogelijk zelf alle onderdelen hiervoor te gaan ontwikkelen en produceren. De Russische defensie-industrie werkt intensiever dan voorheen samen met de universiteiten in het land, met als doel om het kennisniveau op te krikken naar het westerse niveau.
 

De MIVD maakt niet vaak operaties bekend, maar maakte op die regel in 2018 een uitzondering. Op 13 april 2018 verstoorde de dienst een hackaanval van de Russische militaire geheime dienst op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. Op deze foto zijn de vier Russische inlichtingenofficieren te zien bij aankomst op luchthaven Schiphol. Foto MIVD.


China

De MIVD stelt vast dat China om te beginnen een zeemacht van formaat is geworden (lees ook dit nieuwsbericht van Reuters). Het land beschikt tegenwoordig over de modernste oppervlakteschepen, onderzeeboten, antischipraketten en lange-afstandsluchtverdedigingssystemen, waarmee het mogelijke tegenstanders tot in het westelijke deel van de Grote Oceaan zou kunnen aanvallen.

Waar China voorheen vooral Russische wapensystemen kopieerde, ontwikkelt het nu zelf nieuwe en geavanceerde wapens (bijvoorbeeld dit lasergeweer en deze railgun) die het ook nog eens enthousiast exporteert naar andere landen. Ook China werkt aan hypersone raketten en is daarmee – naar eigen zeggen tenminste – het verst.


Speelgoed-drone

Los van de grote landen signaleert de MIVD de trend dat steeds vaker geïmproviseerde bommen, 'home made'-explosieven en radiografische vliegtuigjes en helikopters (drones) worden gebruikt voor militaire of terroristische doelen. Terroristen kunnen bijvoorbeeld veel gemakkelijker aan een speelgoed-drone komen dan aan wapens. Zo’n drone is goedkoop, eenvoudig te bedienen en hang er een camera aan en je kunt er inlichtingen mee verzamelen. Hang er een explosief aan en je hebt een potentieel moordwapen.


Openingsfoto De witte raket onder het jachtvliegtuig is de Kh-47M2 'Kinzhal', een door Rusland ontwikkelde hypersone raket. Foto kremlin.ru / CC BY 4.0