Kopstations spreken tot de verbeelding. Een encyclopedisch boek geeft een compleet overzicht van doodlopend spoor in Nederland.

De overeenkomst tussen Vlissingen, Delfzijl en Rhenen? Reis er over het spoor naartoe en het antwoord is duidelijk. De trein rijdt niet verder: de reiziger moet uitstappen of weer mee terugrijden. 

Als ultieme non plus ultra (niet verder) spreken kopstations tot de verbeelding. ‘Mijn hele leven voel ik me aangetrokken door eindpunten’, schrijft Frank Hoek in de inleiding van zijn encyclopedische Kopstations in Nederland.

‘Als kind al vroeg ik me af wat er zou zijn aan het eindpunt van een buslijn of een doodlopende weg.  In Hoeks fantasie borrelden de wildste ideeën op. ‘Meestal bleek er niets bijzonders te zijn, maar ik wilde het toch gezien hebben.’


Bijna allemaal in een uithoek 

In coronatijd reisde Hoek alle kopstations van Nederland af. Het zijn er vijftien, bijna allemaal in een uithoek: van de Eemshaven tot Zandvoort, van Den Helder tot Kerkrade. Puntsgewijs somt Hoek telkens eerst de feiten op: jaar van opening van de spoorlijn, bouwjaar van het huidige stationsgebouw, aantal sporen en perrons en aantal inwoners.

Daarnaast schrijft hij wat over de lokale geschiedenis, waarbij behalve het station vaak ook de plaats zelf aan bod komt. Soms zijn die opmerkingen wat obligaat, in de trant van ‘bootliefhebbers kunnen in Enkhuizen hun hart ophalen.’


Wilde ideeën over Emmenaren

Wat ontbreekt is een internationaal perspectief. In andere landen zijn juist ook in grote steden vaak kopstations aan te wijzen: het Parijse Gare du Nord, Roma Termini, Kings Cross/St. Pancras in Londen. Afgezien van Den Haag Centraal en het Utrechtse Maliebaanstation, nu onderdeel van het Spoorwegmuseum, is die situatie in ons land anders. Enige uitleg over het ontstaan van ons spoornetwerk – waarom de grote steden hier niét per definitie als eindstation gelden – was waardevol geweest.

Hoeks fascinatie spreekt ook uit het beeld. De auteur fotografeert naast de stootblokken op de stations ook de omgeving. Mocht hij ooit wilde ideeën hebben gekoesterd over de inwoners van Emmen, dan zal hij die nu wel hebben bijgesteld. Ook daar blijkt men graag in het zonnetje over de markt te struinen. Niets bijzonders, maar toch gezien.
 

Kopstations in Nederland
Frank Hoek | 159 Blz.| € 34,50 


Openingsbeeeld: Van kopstation Den Helder vertrekt de intercity naar Maastricht, een rit van 243 kilometer. Credit: Frank Hoek