Een overheidscampagne om zuinig rijgedrag te bevorderen kan enorme milieuwinst opleveren: 3 megaton CO2-reductie per jaar. Toch is er zelfs aan de klimaattafels geen enkele aandacht geweest voor slimmer rijden. Dat is een gemiste kans, stelt Martin Kroon, oud-projectleider Het Nieuwe Rijden.

Tussen begin jaren '90 en 2012 voerde de overheid jaarlijks campagne om zuinig autorijden te bevorderen. In spotjes op televisie kreeg de automobilist tips over het beperken van het brandstofverbruik: rustiger optrekken, eerder schakelen, beter anticiperen, gas eerder loslaten, de banden op spanning houden, de motor niet nodeloos stationair laten draaien.


Zichtbaarheid

De campagne was succesvol, zegt Martin Kroon, een van de projectleiders: ze leidde tot een jaarlijkse CO2-reductie van 600.000 ton. Samen met oud-collega Henk Wardenaar publiceerde hij deze week een artikel in het Tijdschrift Milieu, waarin hij kritiek uit op het negeren van het belang van verkeersgedrag in het huidige klimaatdebat. 

Het eerste kabinet Rutte had niets met het klimaat of milieu, zegt Kroon. 'De maximumsnelheid werd verhoogd en de campagne voor wat inmiddels Het Nieuwe Rijden was gaan heten, werd wegbezuinigd.' Organisaties als de RAI, ANWB en BOVAG namen de fakkel over, maar de zichtbaarheid van de campagne en daarmee het effect ervan werden een stuk minder. 'Niemand neemt verantwoordlijkheid voor dit probleem,' stelt Kroon.

'Ik kom nog steeds mensen tegen die zich de campagne herinneren en zich aan de adviezen houden', zegt Kroon. 'Maar als je automobilisten niet bij de hand neemt en blijft voeden met tips, dan pakken ze toch hun oude rijstijl weer op.'

De campagne van tien jaar geleden kan volgens Kroon zo worden herhaald, maar het mag ook anders. 'Als het maar leuk en concreet is.' Spotjes op tv hoeven niet direct; billboards op tankstations of banners op internet zouden al een groot verschil kunnen maken, zegt hij.

 

Onbegrijpelijk

Dat er aan de klimaattafel transport niet is gesproken over het herinvoeren van campagnes om het rijgedrag te bevorderen, noemt Kroon 'echt onbegrijpelijk'. 'We hebben concrete voorstellen naar de klimaatonderhandelaars gestuurd. Maar het enige dat we terughoorden was dat ze er geen tijd voor hadden. Aangezien ons voorstel kant en klaar was, kan ik me dat niet voorstellen.'

Als iedereen 10 procent zuiniger zou rijden, stelt Kroon, dan scheelt dat 10 procent brandstofverbruik. 'Het zou een van de weinige klimaatmaatregelen zijn die de consument direct geld bespaart.' In combinatie met een verlaging van de maximumsnelheid zou zuiniger rijgedrag drie megaton aan CO2-reductie per jaar opleveren, stelt Kroon. 'Maar Het Nieuwe Rijden levert nog meer voordelen op. De uitstoot van fijnstof gaat omlaag en de banden slijten minder snel. Bovendien rijdt de automobilist minder schade door minder gekke dingen te doen en beter te anticiperen.'
 


Volgens Kroon werken gedragscampagnes alleen als ze voortdurend worden herhaald. 'Anders verdwijnt het gewenste gedrag weer. Ook de BOB-campagne loopt al jaren, met merkbaar effect.' 
 

Te veel focus op innovatie

Dat er geen aandacht voor rijgedrag is, komt volgens Kroon doordat de specialisten aan de klimaattafels te veel focussen op innovaties. 'Ik herken in het concept-klimaatakkoord een technology fix, waarbij men kiest voor de vlucht naar voren en alle vertrouwen stelt in nieuwe technologie. Men denkt kennelijk dat gedrag lastig te beïnvloeden is. Maar eerdere campagnes bewijzen just het tegendeel.'

De campagne van Het Nieuwe Rijden kostte destijds hooguit twee miljoen euro per jaar. Dat geld ging vooral naar televisiespotjes. Volgens Kroon leverde elke tien euro een ton CO2-winst op. 'Het loont dus zeker de moeite als de regering van de miljarden die ze jaarlijks uitgeeft aan asfalt een fractie reserveert voor campagnes om het zuiniger rijden te bevorderen. Dat scheelt nog ongevallen ook.'

foto: depositphotos.com