Om het welzijn van zalmen in kwekerijen te verbeteren, hebben Noorse onderzoekers een sensor ontwikkeld die inzicht geeft in de gezondheid van individuele zalmen.
 

Eureka is de rubriek voor 'productontwerpen voor morgen' uit het maandblad De Ingenieur.


De gezondheid van zalmen in kwekerijen op het land of voor de kust laat vaak te wensen over door ruimte­gebrek, gebruik van pompen en slechte waterkwaliteit. Wetenschappers van onder andere het Noorse instituut SINTEF Ocean deden al onderzoek naar hoe zalmen als school reageren op gevangenschap in een zalmkwekerij, maar methoden die het gedrag en de gezondheid van individuele zalmen kunnen meten ontbraken nog.


Sensor meet gezondheidswaarden

Promovendus Eirik Svendsen ontwikkelde daarom een sensor die zuurstofgehalte in het bloed, hartslag, temperatuur, bewegingsrichting en versnelling van individuele zalmen meet.

‘Voor zover we weten, is geen enkel ander implantaat voor vissen in staat zoveel para­meters tegelijk te meten’, schrijft Svendsen. ‘Hiermee kunnen we een inschatting maken van stress en daarmee uiteindelijk de gezondheid van de zalm bepalen.’


Chirurgische ingreep

De cilindervormige sensor is 4,7 centimeter lang en 1,3 centimeter in doorsnee, en bestaat uit een batterij, geheugenkaart, microcontroller en sensoren. Er is een chirurgische ingreep nodig om de sensor in de buik van de zalm in te brengen, maar daar herstellen de zalmen volgens Svendsen goed van, te oordelen naar de vitale signalen. 

‘De sensor is al kleiner en lichter dan andere implantaten op de markt en wordt niet gebruikt bij zalmen lichter dan zeshonderd gram’, aldus Svendsen. Om het implantaat nog verder te verkleinen zouden de elektronische onderdelen speciaal moeten worden ontworpen en vervaardigd, wat veel duurder is dan de kant-en-klare componenten die Svendsen nu gebruikt. 


Enkele zalmen met sensor

Het idee is om slechts enkele zalmen uit te rusten met een sensor en die gegevens te extrapoleren naar de rest van de school. Mocht blijken dat de zalmen in slechte gezondheid verkeren, dan kan het zijn dat de viskwekerij de ophoping van de zalm en de pompinstallaties moet verbeteren.

Svendsen: ‘Daar wil ik verder naar kijken. Maar eerst is het zaak dat de industrie deze technologie op grote schaal gaat ontwikkelen.’


Tekst: Sija van den Beukel
Foto: Daniel Gløsen