De manier waarop de camera van een smartphone werkt, veroorzaakt hallucinerende effecten bij objecten die snel bewegen. YouTube-kanaal Smarter Every Day verzamelde drie jaar lang materiaal om dit uit te leggen, schrijft Herbert Blankesteijn.

Op televisie of film willen draaiende wielen of propellers weleens lijken stil te staan of achterwaarts te bewegen. Dat krijg je als de sluitertijd van een videocamera net of net niet samenvalt met de periode dat het draaiende object dezelfde gedaante aanneemt, gezien het aantal spaken of propellerbladen. Smartphones leveren een volstrekt ander effect op, namelijk krankzinnige vervormingen. En dat doet zich ook voor bij foto's. Wat is er aan de hand?


Grappige vervormingen

De video hierboven bevat een meesterlijke uitleg hiervan, die begint met iets wat veel mensen thuis kunnen doen: het scannen van een bewegend object op een flatbedscanner. Omdat de scanner 'lijn voor lijn' scant, kun je daarmee de grappigste vervormingen maken. Ook kun je onderzoeken wat een bepaalde beweging voor effect zou hebben.

Het punt is nu dat de sluiter van de camera van een smartphone ook zo werkt, alleen heel snel. Voor video wordt 25 keer per seconde zo'n scan gemaakt; de sluitertijd kan variëren al naar gelang de lichtomstandigheden.


Rolluikeffect

Smarter Every Day laat glashelder zien hoe dit werkt. Maker Destin Sandlin kan dat doen doordat hij drie jaar lang materiaal heeft verzameld, onder andere met een highspeedcamera. Daardoor kan hij zelfs met de vertraagde beelden simuleren hoe dit rolling shutter effect ontstaat.

(Ik heb gezocht naar een vertaling van rolling shutter effect en kwam niet verder dan de constatering dat een rolling shutter de Engelse term is voor rolluik. Waarom ook niet, een rolluik is een mooie metafoor voor wat hier gebeurt. Rolluikeffect dus.)


Grote grijns

Sandlin is nooit tevreden voordat hij alles heeft geprobeerd, dus hij verkent alle dimensies van de ruimte van rolluikeffecten. Hij rijdt over een brug en vindt scheve spijlen. Hij laat zien dat het effect verandert als je de camera 90 graden draait. Hij gaat recht voor een propellervliegtuig staan en vergelijkt de beelden met die van de momenteel zo populaire fidget spinner. Hij past het principe zelfs toe op de snaren van een gitaar.

Wat je vooral bijblijft - behalve de uitleg, die je nooit vergeet - is het immense plezier waarmee Sandlin dit doet. Hij presenteert het hele verhaal met een grote grijns en is duidelijk erg trots op het resultaat.

Als toetje is er nog een aparte video waarin hij laat zien hoe de highspeedbeelden in videomontagesoftware werden gebruikt om het rolluikeffect te simuleren.
 


Tekst: Herbert Blankesteijn