Rolf Hut bewonderde een vuurtornado in het lab van een Amerikaanse collega - en stuitte op een opstelling die hem op een idee bracht voor zijn eigen lab.

Blijkbaar heb ik enigszins een reputatie als pyromaan, want toen bosbrandspecialist en medewetenschapper ­Cathelijne Stoof op een congres hoorde over een laboratorium waar ze vuurtornado’s maken dacht (en twitterde) ze direct: dat moet Rolf zien.

Ze had gelijk. Een pilaar van vuur die snel ronddraait, vind ik zowel prachtig als angstaanjagend. Wat de draaiende vuurkolk precies stabiel houdt, is een open vraag waar wetenschappers zoals Michael Gollner zich dagelijks mee bezig houden. Waarom dat relevant is, weten de inwoners van Scheveningen na nieuwjaarsnacht ook. Gollner nodigde mij uit om langs te komen toen hij mijn enthousiaste reactie op de tweet van Stoof zag.

Genoeg onbeantwoorde vragen om te willen onderzoeken hoe zo’n vuurtornado werkt – en een hele goede reden om dit niet thuis na te gaan doen

Ik was al in Washington DC voor een conferentie en Gollners laboratorium zat aan de rand van de stad, dus op die uitnodiging ging ik grif in. De vuurtornado werd gemaakt door onder een gigantische afzuiger een platte pan benzine aan te steken en de luchttoevoer alleen uit bepaalde hoeken te laten komen, zodat er vanzelf een wervel ontstaat. Fantastisch. 

En onvoorspelbaar. Soms floept de tornado opeens uit. Soms springt hij opzij. Genoeg onbeantwoorde vragen om te willen onderzoeken hoe zo’n vuurtornado werkt – en een hele goede reden om dit niet thuis na te gaan doen. 

Om zijn opstelling steiler te kunnen zetten, heeft Gollner het onderstel van een elektrisch bed gebruikt: briljant!

Gollner liet meteen de rest van zijn labopstellingen zien. Zo is er een windtunnel van 2 m lang, die onder verschillende hoeken is te zetten, met halverwege een vuurtje. Zo onderzoekt hij het verschil tussen een bosbrand op de vlakte en een bosbrand op een heuvel. 

Om deze opstelling steiler te kunnen zetten, heeft Gollner het onderstel van een elektrisch bed gebruikt: briljant! Hij drukte op de knop van het type afstandsbediening dat mijn oma gebruikte om rechtop in bed te kunnen zitten en de windtunnel kantelde een stukje.

Het blijkt niet alleen leuk, maar ook nuttig om bij andere wetenschappers langs te gaan

Terwijl ik keek naar hoe het kleine vlammetje de heuvel op klom, daagde het mij: dat bedonderstel is ook briljant voor de grondwaterproeven in ons lab. Wij kunnen dan kijken hoe de helling van een heuvel invloed heeft op stromingen van grond­water.

Wetenschappelijk heb ik weinig in Gollners lab te zoeken. Ik onderzoek water en hij vuur. Toch blijkt het niet alleen leuk, maar ook nuttig om bij andere wetenschappers langs te gaan. In andere vakgebieden zijn er oplossingen en ideeën die in je eigen hoekje van de wetenschap nog niet waren bedacht. Oplossingen die je eigen onderzoek weer verder kunnen helpen. 

Dus als er nog andere onderzoekers zijn waar ik een keer op bezoek mag komen: graag!

Rolf Hut is universitair docent aan de TU Delft, maker, spreker en schrijver.

Foto: Hans de Lijser