De NAM pompt afvalwater van oliewinning bij het Drentse Schoonebeek terug in de Twentse bodem. En dat is evident verkeerd, stelt cabaretier Herman Finkers in een column voor De Ingenieur. 

Als men mij vraagt: ‘Waar ben je momenteel mee bezig?’, dan geef ik al een tijdlang als antwoord dat ik bij de NAM werk. Gekscherend bedoeld uiteraard, maar het voelt wel bijna zo. ‘Eindelijk vast werk’, zou m’n moeder hebben gezegd als ze nog leefde. Om er glimmend van trots aan toe te voegen: ‘en nog wel bij de NAM.’

Het blijkt namelijk nogal een karwei te zijn om iets dat evident verkeerd is, uitgelegd te krijgen als iets dat evident verkeerd is.

En nu dus een vraag van het blad De Ingenieur of ik in vijf­honderd woorden wil uitleggen waarom wij in Twente het injecteren van onze geliefde Oale Groond met productiewater van de oliewinning in Schoonebeek zo vreselijk slecht vinden. Die beperking van vijfhonderd woorden maakt deze opdracht onmogelijk. De argumenten zijn te talrijk.

Ik noem er daarom willekeurig een paar: er wordt al jaren gewaarschuwd voor een water­tekort in Oost-Nederland. Voor de olie­winning in Schoonebeek betrekt de NAM ­enorme hoeveelheden water van de waterzuiverings­fabriek ­NieuWater. Dit pleit op z’n minst voor een ­circulair proces. Het productiewater wordt dan gezuiverd en weer opnieuw gebruikt. Nu verdwijnt dat schaarse water voor altijd naar de diepe ondergrond.

Bedplassen heeft andere gevolgen voor het bedden­goed dan winderigheid

Al zou je natuurlijk kunnen tegenwerpen: ‘O, maar dat komt vroeg of laat vanzelf wel weer naar boven.’ Er is namelijk gas uit de velden gehaald en er komt (verontreinigd) ­water voor in de plaats.

Dat is niet dezelfde ­situatie. Bedplassen heeft andere gevolgen voor het bedden­goed dan winderigheid. Excuus voor de vergelijking, maar ik ben geen ingenieur. Het heeft te maken met het feit dat het één aanzienlijk sneller doorlekt dan het andere.

Elke week technieknieuws in je inbox? abonneer je dan gratis op onze nieuwsbrief.

‘Dat is niet een proces dat je zomaar even oplost, dat kan eeuwen en eeuwen zo doorgaan.’ Zie voor dit citaat van hoogleraar Lucas Reijnders het korte filmpje ‘plenair Kamerdebat’ op herman­finkers.net, waarin kort enkele gevaren worden opgesomd.

De ramp wanneer dat water uit de diepere ­ondergrond in aanraking komt met het bodem­water, de verspilling van schaars gas voor de stoomopwekking, de verspilling van de kennis van ingenieurs en andere technisch vakkundige mensen die we hard nodig hebben voor de energietransitie, de vele calamiteiten die al hebben plaatsgevonden, überhaupt nut en noodzaak van de oliewinning in Schoonebeek: ik moet ze stuk voor stuk noodgedwongen laten voor wat ze zijn. 

Evenals de eigenaardige redenaties die worden gevolgd. Redenaties die mijns inziens vallen onder de categorie: waarom zou je geld uitgeven aan een dakgoot terwijl je er zelden of nooit inzit? Het ontbreekt me aan ruimte om dit uit te leggen.


Maar het meest zwaarwegend vind ik de ethische kant van de zaak. Samengevat in een couplet van m’n liedje Vot met den pröttel (Weg met die rommel): 

Voordat alles duurzaam wordt
de oude tijd wordt afgeschud
moet nog snel het Twentse land
voor eeuwig op een afvalput. 

Een gevaarlijke tijdbom die in het beste geval nooit afgaat. En dit alleen om de productiekosten van een economische activiteit naar beneden te krijgen. Deze vorm van bedrijfsvoering kan niet meer in deze tijd. Zover lopen we in Twente en Drenthe nu ook weer niet achter.

De NAM noemde Lucas Reijnders ‘wel een ­expert, maar niet op het gebied van mijnbouw’. Ik ben maar een domme cabaretier, maar je hoeft bepaald geen Japanse wiskunde te hebben ge­studeerd om de uitspraak van Reijnders te kunnen beamen: ‘Het is fout, wat men hier heeft gedaan.’  

Maar het kan niet anders of de Twentse putten moeten de NAM zijn tegengevallen. De ­meeste zijn al afgesloten. In het beste geval zijn er straks nog twee putten beschikbaar. 

Dit lijkt te voorspellen dat een circulair proces onderhand al rendabeler is geworden. Dus misschien werkt de mammon inmiddels al in het voordeel van de volksgezondheid en het landschap. En dat zou het mooiste zijn, want: 

Neem de duivel, neem de bierkaai
zo’n gevecht is best te doen
maar je doet waarachtig niks
tegen olie, gas en poen.


Tekst: Herman Finkers, cabaretier en zanger
Foto: Een jaknikker in de buurt van Schoonebeek in Drenthe. Afvalwater van de olieproductie injecteert de NAM momenteel in een voormalige gasveld  diep onder de grond in de Twentse plaats Rossum. Credit: Depositphoto