Een speciale headset weet wat je denkt dankzij ingebouwde elektroden die hersensignalen waarnemen. De signalen worden via een computer omgezet in woorden.

Read this article in English

Wanneer je iets zegt, gebruik je daarbij je gezichtsspieren. Voordat je hardop gaat praten, sturen de hersenen echter al elektrische signalen naar deze spieren toe. Dit gebeurt ook tijdens het lezen of als je iets denkt; er is een fysieke reactie op onuitgesproken gedachten.

Onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) ontwikkelden een apparaat genaamd AlterEgo dat de spiersignalen waarneemt, en daardoor 'gedachten kan lezen'. Het is een headset met ingebouwde elektroden, die tegen je kaak aan zitten. Via de huid meten de elektroden de frequentie van de spiersignalen. 
 

Vertalen

De headset is verbonden met een computer die de signalen vertaalt naar woorden. Om het systeem deze vertalingen te leren, lieten de onderzoekers proefpersonen sommen maken of een potje schaken, waarbij ze dachten aan de zetten die ze deden. Vervolgens gebruikten de onderzoekers een neuraal netwerk, een zelflerend algoritme, om te achterhalen welke hersensignalen gepaard gingen met welke woorden. Dit algoritme heeft algemene kennis, maar kan zich binnen 15 minuten aanpassen aan de gebruiker. Niemand denkt immers op precies dezelfde manier.
 

Schaken en spreken

Het algoritme kan ook zelf schaken. Tijdens een experiment dacht een gebruiker wat voor zet zijn tegenstander deed, waarna de headset een advies gaf voor een volgende zet. Deze stille vorm van communicatie verliep goed, al laten de onderzoekers in het persbericht niet weten wie het spel won. 

De headset vertelt je ook hoe laat het is. Daarnaast herkent hij een aantal steden zoals Amsterdam, Londen en New York City, en weet hij hoe laat het op die plekken is.

Het apparaat 'spreekt' door trillingen te sturen via de gehoorbeentjes bij de gehooringang. Daardoor hoef je geen oortelefoontjes te dragen en kan je je omgeving goed in de gaten blijven houden.
 

Filteren

‘Dit is erg interessant onderzoek’, zegt Mariska van Steensel, neurowetenschapper aan het UMC Utrecht Hersencentrum. Ze ziet wel mogelijke praktische obstakels voor de headset. ‘In onze dagelijkse bezigheden of als we een gesprek voeren beweegt ons gezicht, en sturen je hersenen dus signalen naar je gezichtsspieren. Het is de vraag of de headset deze eruit kan filteren, of dat je heel stil moet zitten om hem goed te gebruiken.’

Van Steensel werkt zelf aan de ontwikkeling van hulpmiddelen voor verlamde mensen, die worden aangestuurd door de hersenen. ‘Het is belangrijk dat hulpmiddelen voor mensen met een verlamming comfortabel zitten en er mooi uitzien. Verlamde mensen moeten het namelijk 24 uur per dag, jarenlang kunnen dragen.’

Openingsbeeld: Arnav Kapur, hoofdontwerper van AlterEgo, draagt de headset. Foto: MIT.