Met een lengte van 160 krijgt de spoorbaan tussen Groningen en het Duitse Leer over de rivier de Eems de grootste draaibrug van Europa. Hij gaat de bestaande klapbrug vervangen die in 2015 kapot werd gevaren.

Het wordt in zekere zin een back in the future met de spoorbrug over de Eems. Sinds 1874 had het spoor op de 345 lange overspanning ook al een stalen draaibrug, de zogenoemde Friesenbrücke. Tot in 1913 een machinist een sein miste en met zijn stoomlocomotief de half opengedraaide constructie total loss reed.
 

De klapbrug in originele staat.
De kapot gevaren klapbrug. Foto dpa/Hollandse Hoogte.


Tien jaar later kwam de klapbrug waarvan het beweegbare deel meermaals vanwege aanvaringen vervangen moest worden. December 2015 was het de coaster ms Emsmoon die het klapgedeelte zijn definitieve genadeklap gaf. Sindsdien pendelen reizigers met de bus en een omweg over de rivier de Eems.

Grotere doorvaart

De Duitse spoorbeheerder Deutsche Bahn Netze heeft nu besloten om de kapot gevaren klapbrug in zijn geheel te vervangen met een nieuwe draaibrug. Het nieuwe ontwerp gaat nu in de definitieve planningsfase en moet in 2024 klaar zijn.

Deutsche Bahn Netze heeft dat ontwerp in samenspraak met de Wasser- und Schifffahrtsverwaltung (vergelijkbaar met de Nederlandse Rijkswaterstaat) grondig op de schop genomen. De oorspronkelijke doorvaartopening van zo’n 46 m wordt vergroot tot 71 m, zodat ook grote zeeschepen die naar en van de Meyer Werf stroomopwaarts varen, er gemakkelijker door kunnen varen. De vleugels van het draaibare gedeelte worden daarvoor ieder 80 m lang.

Draaipijler
 

De draaipijler gaat van het midden naar de kant van de rivier.


Om daarvoor de ruimte te maken wordt de pijler waaromheen de brug draait verplaatst van het midden van de rivier naar de rand. Verder komen er evenwijdig aan de vaargeul palen die botsingen tegen de brugconstructie moeten voorkomen. Langs het spoor komt bovendien een 2,5 meter breed voet- en fietspad. Per dag varen gemiddeld twee zeeschepen door de brugopening. In de zomer moet de brug vaker open vanwege zeilschepen met staande mast.


Geen dubbel spoor

Nederland wilde aan het project meebetalen wanneer het enkelspoor zou worden uitgebreid naar geëlektrificeerd dubbelspoor, en er directe en meer frequente verbinding van Groningen via Leer en Oldenburg naar Bremen. De Wunderline voor het noorden, heette het plan dat in de regio werd begroet. Maar de Duitse autoriteiten houden het bij een enkele spoor.


Afhankelijk van de maanstand

Volgens navigatiedeskundige Olthoff van het Wasser- und Schifffahrtsamt Emden is een hoogfrequente lijndienst over de Friesenbrücke niet mogelijk vanwege het tijdslot voor het scheepvaartverkeer van elk uur steeds een half uur zolang het vloed is. Dat half uur is de tijd die nodig is om de brug te draaien, schepen door te laten en de brug weer terug te zetten. Het moment van dat tijdslot is variabel en, net als de vloed, afhankelijk van de stand van de maan.

De nieuwe draaibrug gaat 48,5 miljoen euro kosten. Duitse overheden staan garant voor 18,5 miljoen euro. DB moet zelf 30 miljoen euro dragen.(Judith Stalpers)