Gevoelig instrument voor minimaal-invasieve operaties
De OptiGrip is een gevoelig instrument voor het uitvoeren van minimaal-invasieve operaties, waarbij dunne buizen via incisies het lichaam binnengaan. De hendels van de OptiGrip geven zelfs het kloppen van zeer kleine aders door aan de handen van de opererend arts.
Bij laparoscopische operaties gaan dunne buizen via kleine incisies het lichaam binnen. Tangen en grijpers bij de tip van de buizen manipuleren het weefsel. Een cameraatje in een van de instrumenten geeft de arts beeld. De patiënt loopt zo weinig letsel op en herstelt sneller. Minpunt is dat de hendels, die via dunne staafjes in de buis de grijpers aansturen, geen feedback geven over de kracht op het weefsel, zo weet gynaecoloog dr. Michel Vleugels uit ervaring. ‘De kans dat je te hard knijpt en schade toebrengt, is groot.’
De zogeheten OptiGrip is echter zo gevoelig dat de hendels zelfs het kloppen van zeer kleine aders doorgeven aan de handen. Het instrument is ontwikkeld door Endoscopic Force-reflecting Instruments (EFI), een start-up van Vleugels. ‘We hebben daarbij intensief samengewerkt met TNO, de UT Twente, Demcon in Enschede, het Radboudumc en het Alkmaarse Technobis.’
Krasjes
De OptiGrip is een van de eerste instrumenten ter wereld die gebruikmaken van geïntegreerde fotonica. Het instrument bestaat, net als zijn voorgangers, uit een dunne buis met instrumenten bij de tip; de hendel zit in een behuizing vóór de buis. Door de buis loopt een glasvezel waarvan het uiteinde vastzit aan de instrumenten. Een laserbronnetje stuurt continu een lichtgolf door de vezel heen, die aan het eind van de vezel weer terugkaatst. Het laatste stukje glasvezel heeft een serie krasjes. Bij een minieme vormverandering van de grijper door krachtwerking rekt dat stukje wat op of uit. Doordat de krasjes daardoor anders ten opzichte van elkaar komen te liggen, verandert de golflengte van het teruggekaatste licht. Die verandering bepaalt kortweg hoe hard een motortje in de behuizing de hendel tegen de vingers van de chirurg, uroloog of gynaecoloog drukt.
De glasvezel loopt via de behuizing naar een draagbare controlebox. Daarin zitten fotonische componenten die de golflengteverandering analyseren. De componenten, grofweg chips met golfgeleiders van enkele micrometers, vervangen de klassieke interferometer en spectrograaf. ‘Daardoor is alles klein, stabiel en compact.’ De nauwkeurige metingen maken de OptiGrip ook op een andere manier veiliger. ‘Bij een té grote krachtwerking blokkeert de hendel.’
De OptiGrip komt in september 2016 op de markt. ‘Chirurgen zullen er vanaf begin 2016 mee trainen.’ De OptiGrip is onlangs gelauwerd door de Society of Laparoendoscopic Surgeons (SLS). Deze grootste Amerikaanse beroepsorganisatie voor laparoscopisten bestempelt de OptiGrip als Innovation of the Year 2015.
