Hoe kan AI ons tot nut zijn en waarvoor moeten we oppassen? De nieuwe boeken AI, voorbij de hype en Handboek AI Strategie geven helder antwoord op die vragen.

 

Wie een boek zoekt om rustig te worden bijgepraat over kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) en wat we daarvan mogen verwachten, kan prima terecht bij het boek AI, voorbij de hype van Aaron Mirck. Hij begint bij de basis, met uit te leggen waar AI vandaan komt, wat AI is en gaat in op de hype die ontegenzeggelijk rond het onderwerp en de technologie is ontstaan.

Mirck is spreker, journalist en maker van een nieuwsbrief over AI en hij houdt het onderwerp goed bij. Een paar jaar terug verscheen van zijn hand de dichtbundel Dit algoritme deugt niet uit, met grappige en kritische gedichten over online dating, gentrificatie, de platformeconomie en cancelcultuur. Met zijn lichte toon, nuchter en soms grappig, is Mirck een geschikte gids om de lezer mee aan de hand te nemen door het toch knap ingewikkelde onderwerp dat AI is.

Sommige futurologen en andere glazenbolkijkers waarschuwen dat de opkomst van AI banenverlies veroorzaakt doordat computers bepaalde werkzaamheden overnemen. Dat is maar deels het geval, schrijft Mirck. Bepaalde taken binnen ons werk zullen absoluut worden geautomatiseerd, maar dat wil niet zeggen dat we massaal werkloos thuis komen te zitten.

De aard van het werk zal misschien veranderen, maar dat heeft ook voordelen: saaie routineklusjes kunnen we straks (nog meer) uitbesteden aan de computer. Juristen die veel stukken moeten lezen, kunnen die dankzij AI samenvatten met hulp van AI. Programmeurs laten ChatGPT nu al hele stukken code schrijven. Zo verandert de aard van het werk voor veel beroepen vaak ten goede. En zoals het ook in het verleden ging met technologische vooruitgang: er zullen ook nieuwe banen ontstaan, die we nu nog niet kunnen voorzien.

Hoewel Mirck opgewekt en positief schrijft over het onderwerp, schuwt hij ook de kanttekeningen niet. AI dringt momenteel snel onze levens binnen, maar dat is niet alleen maar goed nieuws. Wat te denken van het energieverbruik van al die computerservers die het trainen en gebruiken van de AI-modellen mogelijk maken? En als wij burgers de diensten van tekstbots als ChatGPT of Google Gemini gratis kunnen gebruiken, waar betalen we dan eigenlijk mee? Sinds een klein aantal tech-giganten de internetwereld en sociale media is gaan beheersen, weten we dat bij gratis diensten de gebruiker eigenlijk het product is. Alle teksten die we in ChatGPT invoeren, komen terecht op servers in de Verenigde Staten. Een beetje oppassen dus met namen en privégegevens. Misschien dat rijksambtenaren daarom niet meer met de gratis AI-gereedschappen mogen werken?
 

Van business-uitdaging naar AI-oplossing

Ietsje minder licht van toon, maar zeker niet minder enthousiast schrijven Job van den Berg en Remy Gieling over AI. Samen brachten ze onlangs het Handboek AI Strategie uit, met als ondertitel Van business uitdaging naar AI-oplossing. Deels heeft dit boek overlap met Mircks inleiding tot het onderwerp, maar deze uitgave mikt duidelijk op mensen in het bedrijfsleven. Wat hebben bedrijven aan de verschillende (soorten) AI-tools die recent op de markt zijn gekomen?

Dat wordt hier en daar wat droogjes, maar gelukkig wisselen Van den Berg en Gieling hun theoretische hoofdstukken af met korte interviews met hoge leidinggevenden van bedrijven of overheidsdiensten. In die gesprekken komt de stof meer tot leven en krijgen we een blik achter de schermen van Nederlandse bedrijven als Picnic, KPN en FrieslandCampina. Daar worden softwarepakketten op basis van AI al grif ingezet, onder meer voor het verbeteren van de toeleveringsketens en voor het efficiënter maken van processen of mensen.

Het is zeker niet enkel hosanna dat er klinkt. De bedrijfsmensen durven ook te praten over mislukte AI-projecten. Soms blijkt AI geen enkele meerwaarde te hebben. Goed om te lezen, want die hype rond AI mag af en toe heus wel een tandje minder. En als we de makers van dit boek voor een volgende druk nog een tip mogen meegeven: powerpointslides laten zich niet een-op-een gebruiken in een boek. Dan worden de letters onleesbaar klein. Misschien kan AI de plaatjes voor ze bewerken...


Deze recensie verscheen eerder in het meinummer 2024 van De Ingenieur.
 

Foto: Depositphotos