'Op het CCC kunnen nerds in een zelforganiserende zwerm losgaan.' Columnist Chris van 't Hof over zijn bezoek aan een Duits hackerscongres.

Tussen kerst en oud en nieuw had ik het leukste familie­feestje ooit: het Chaos Communication Congress in Hamburg. Jawel, een congres tijdens de feestdagen. En wat voor een: 14 000 nerds die vier dagen en nachten hacken, maken en socializen. De prijs: 150 euro; een fractie van wat een gewoon congres kost. Dat komt voornamelijk doordat 5000 bezoekers zich hadden aangemeld als Angel, oftewel vrijwilliger, en fanatiek meehielpen.

Het CCC staat erom bekend dat er de meest actuele hacks worden gepresenteerd. Ook dit jaar waren die er weer: boekingssystemen van vliegmaatschappijen, stem­computers, een heleboel Internet of Things-spul ... Het ging allemaal open, kapot of raar doen omdat iemand er iets anders mee deed dan de bedoeling was. Let wel: niet om financieel gewin of baldadigheid, maar om de veiligheid te verbeteren.

Ik telde in totaal 140 tafels vol onbestemde apparatuur, omringd door gefocuste klussers.

Maar hackers zijn ook makers. Overal zag je laptops, 3D-printers, telefoons, knipperende lampjes en draden. Ik telde in totaal 140 tafels vol onbestemde apparatuur, omringd door gefocuste klussers. Ook ’s nachts. Eén groep was bezig een heel netwerk van veldtelefoons aan te ­leggen, een andere bouwde een pakketdienst van shuttles in vacuümbuizen, bij een derde kon je je eigen ID-kaart laten maken.

Verder was er een team dat vooraf een DECT-telefoonnetwerk had aangelegd, zodat de 5000 Angels allemaal met elkaar konden bellen zonder het UMTS-netwerk te overbelasten. Dat werkte goed. De overige maaksels niet altijd, maar dat doet er ook niet toe. Op het CCC draait het om het sociale aspect: gelijkgestemden ontmoeten om samen een betere samenleving vorm te geven.

Veel nerds werken bij grote bedrijven of de overheid, waar ze moeten voldoen aan de business-strategie of het beleid. Killing voor creativiteit en kritisch denken. Op het CCC kunnen ze in een zelforganiserende zwerm losgaan en laten weten hoe een betere samenleving er volgens hen uitziet: alles wordt gezamenlijk besloten, er is volop ruimte voor de LGBT-community, niets is te gek en er zijn geen incidenten.

Een socioloog betoogde dat de FBI crypto bewust verzwakt en de CIA moordt op basis van metadata.

Het congres is ook een vrijhaven voor klokkenluiders, met name uit de VS. Zelfs Snowden was hier ooit. Dit jaar werd de opening verzorgd door een ingenieur van Defensie die het netwerk van killer drones verzorgde. Hij legde uit hoe na een vaag besluitvormingsproces onschuldige moslims vanuit de lucht worden neergeschoten. Ook waren er onderzoekers die lieten zien hoe tijdens de Amerikaanse verkiezingen de stemcomputers hoogstwaarschijnlijk waren gehackt. En een socioloog betoogde dat de FBI crypto bewust verzwakt en de CIA moordt op basis van metadata.

Hier in Duitsland, waar ooit fascisten en communisten informatietechnologie gebruikten om het volk te onderdrukken, weten ingenieurs hoe diezelfde technologieën kunnen worden ingezet om de macht te controleren en het volk te bevrijden. Binnenkort is Black Hat, een nog grotere hackersconferentie in de VS. Ik hoop dat ze ook daar de spirit van het CCC hebben. Maar zolang de Amerikaanse overheid al mijn data checkt voordat ik daar aankom en zelfs het wachtwoord wil van mijn Facebookaccount, heb ik de VS op mijn persoonlijke No Fly List staan.
 

Drs. Chris van ’t Hof is internetsocioloog, schrijver en presentator.