Kunstmatige intelligentie moet piloten van straaljagers helpen bij het voeren van één-op-één luchtgevechten. De Amerikaanse onderzoeksafdeling DARPA van het ministerie van Defensie heeft hiervoor een programma in het leven geroepen. Eind deze week is de aftrap.

Dit zogeheten Air Combat Evolution programma heeft als doel om meer autonomie aan straaljagers toe te voegen.
 

Regie voeren

De Amerikaanse defensie voorziet dat in de toekomst een straaljagerpiloot niet meer alleen zijn eigen toestel bestuurt, maar dat hij (of zij) regie voert over verschillende onderdelen. Vanuit zijn eigen toestel zal een piloot dan het commando voeren over meerdere semi-autonome vliegtuigen of drones. Samen proberen zij te winnen van de vijand.

Het idee is dat de piloot van vlees en bloed zich bezig houdt met de grote lijn: het bepalen van de strategie, en het selecteren en prioriteren van doelwitten. Op een lager niveau nemen de drones of kleine vliegtuigjes zelf beslissingen over hun besturing en aanvalstactieken. DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) noemt dit ‘mosaic warfare’, want net als in een mozaïek zorgen kleinere onderdelen voor een mooi/sterk geheel.

Samenwerking

Om deze toekomstvisie mogelijk te maken moet de samenwerking tussen de menselijke piloot en de besturing van straaljager worden ontwikkeld. Met name moet een piloot nog leren om te kunnen vertrouwen op (semi)-autonome systemen. Project ACE neemt het luchtgevecht hierbij als casus.
 

Mens superieur

De initiatiefnemers geven meteen toe dat een menselijke straaljagerpiloot op dit moment superieur is aan een computer als het gaat om het voeren van zo’n luchtgevecht. Maar de computer (met software voor kunstmatige intelligentie aan boord) is met zijn snelheid en rekenkracht veelbelovend om de piloot bepaalde taken uit handen te nemen.

Daarbij denkt DARPA aan kunstmatige intelligentie, zoals machine learning, omdat dit type software goed patronen kan herkennen in complexe situaties. Echt begrip is daarbij niet nodig; door de software maar genoeg (duizenden) verschillende situaties te laten trainen, wordt hij steeds beter in het nemen van de juiste beslissingen.

Hoewel luchtgevechten van nature onvoorspelbaar zijn, zijn de uitkomsten helder en duidelijk meetbaar (een van de twee straaljagers wint, een gaat er vandoor, of eentje wordt zelfs uit de lucht geschoten). Dit is een voorwaarde voor het trainen van de beoogde besturingssoftware. En hoewel het gevecht zeer onvoorspelbaar verloopt, is de besturing meer rechttoe rechtaan. Het gedrag van het vliegtuig voldoet namelijk gewoon aan de wetten van de natuurkunde (traagheid, aerodynamica etc.). 


Vertrouwen

Het hoofddoel van DARPA is niet om een straaljager helemaal autonoom een luchtgevecht te laten voeren, schrijft New Atlas. De organisatie wil dat piloten meer gaan vertrouwen op autonome systemen in hun toestellen. ‘Dat vertrouwen in autonome systemen is cruciaal, want we gaan in de toekomst toe naar oorlogsvoering waarbij bemande systemen vechten naast onbemande platforms’, zegt Dan Javorsek, luitenant-kolonel bij de Amerikaanse luchtmacht en programmamanager van ACE.

Menselijke straaljagerpiloten gaan de nieuwe kunstmatig intelligente besturing trainen, eerst in vluchtsimulators. De software krijgt de basisregels mee en zal al lerende van de mens steeds beter worden. In het begin worden eenvoudige een-op-een-gevechten getraind, later worden de gevechten complexer. ‘Pas als onze menselijke piloten vertrouwen hebben in de kunstmatig intelligente algoritmen, en geloven dat die voorspelbaar zijn in hun gedrag, zullen we de scenario's van de luchtgevechten moeilijker en realistischer maken.’

Het Air Combat Evolution programma van DARPA trapt vrijdag 17 mei af met een zogeheten Proposers Day in Arlington, Virginia. Hier kunnen onderzoekers die in het project geïnteresseerd zijn zich melden.
 

Beeldmateriaal DARPA