Onderzoekers aan de Norges teknisk-naturvitenskapelige universitet (NTNU) werken aan een systeem om bonen op te kweken in een ruimteschip. Het is de volgende stap van ruimtelandbouw, nadat eerder al kropjes sla tot wasdom kwam in het International Space Station. 

De Noren bouwen de ingewikkelde installaties waarin planten in de ruimte kunnen groeien. Dat is niet eenvoudig vanwege de gewichtloosheid en de beperkte grondstoffen die mee aan boord kunnen. Al het water moet in afgesloten vakjes zitten, en voedingsstoffen en water moeten zoveel mogelijk worden gerecycled. Je kunt de planten bovendien niet in aarde opkweken; ook die zou immers rond gaan zweven en kan dan bijvoorbeeld in gevoelige elektronische apparatuur terechtkomen. 

Ook is het effect van gewichtloosheid op planten nog niet uitgebreid onderzocht. Het is namelijk moeilijk om die gewichtloosheid langdurig na te bootsen op aarde. Ook de unieke luchtomstandigheden in een ruimteschip zijn moeilijk te simuleren. 

 

Bonen in 2021

Sla is een makkelijk gewas om op te kweken: het groeit snel en heeft relatief weinig voedingsstoffen nodig. Daarom lukte het een paar jaar geleden al om dit te verbouwen in een ruimteschip. Bonen groeien langzamer, en de planten zijn (op aarde) hoger dan kropsla. Hoe dat gaat groeien in de ruimte is nu nog een vraag, die de Noren in 2021 moeten beantwoorden. Dan zullen de bonen de ruimte in gaan volgens Europese plannen rond ruimtelandbouw. Het gewas zal vermoedelijk meer ruimte vereisen dan de sla. 

De kropjes sla zoals de Noren ze in hun lab opkweken.

Er is echter een belangrijke reden om bonen te verbouwen: ze zijn voedzamer dan sla en blijven langer goed. Vers voedsel is belangrijk als astronauten jarenlange reizen naar Mars ondernemen. Het voorverpakte astronautenvoer kan zijn psychologische tol eisen, en er zijn aanwijzingen dat het eten van vers voedsel belangrijk is voor het geestelijk welzijn. Hoe meer verschillende gewassen aan boord worden verbouwd, hoe beter de astronauten het hebben. 

 

Ook op aarde nuttig

Ook de landbouw op aarde kan voordeel hebben van het Noorse onderzoek en de apparaten die ze bouwen. Stadslandbouw moet vaak op kleine oppervlaktes, waar ‘gewone’ akkerbouw niet altijd werkt. Met een ruimtekast kun je op een klein oppervlak toch een relatief grote opbrengst krijgen. Of het ook economisch haalbaar is om ruimteapparatuur op aarde toe te passen is nog de vraag.

 

Planten verbouwen in een ruimteschip is één maar een van de vele uitdagingen voor een bemande reis naar Mars. Een andere voorname hobbel is de kosmische stralen waaraan astronauten worden blootgesteld bij hun reis. Die straling gaat door de wanden van een schip heen en tast de cellen van de mensen aan boord aan. Door de langdurige blootstelling is de kans groot dat de astronauten met gezondheidsproblemen zullen arriveren. Zolang hier geen oplossing voor is, lijkt een Marsreis met mensen dan ook onwaarschijnlijk. 

Beeld: Jeremy Keith