Het Nationaal Bevrijdingsmuseum in Groesbeek (Gelderland) krijgt volgend jaar een nieuw gebouw. Hiervoor verrijst een Shaded Dome, een duurzame koepel die dankzij zijn vorm en de gebruikte materialen zorgt voor een prettig binnenklimaat.

De Shaded Dome bestaat uit twee componenten: aan de binnenkant een opblaasbare binnenhal die op overdruk staat, zodat hij zijn vorm behoudt. Daar overheen wordt een tent van pvc gespannen die vooral dient om fel zonlicht in de zomer tegen te houden.

In de spouw zit een flink aantal steunen die werken als afstandhouders tussen binnen- en buitentent. Die steunen zorgen er ook voor dat bij het opblazen van de binnentent, de buitentent er strak omheen komt te staan. Daardoor heeft de buitentent geen lange kabels nodig om op spanning te komen.

Opengewerkte, algemene versie van een Shaded Dome. Hier is de toepassing een trainingsveld voor sporters.


Voor het museum in Groesbeek heeft de architect de Shaded Dome op een plint gezet. Die plint bevat de deuren waardoor het publiek binnenkomt en daarnaast zorgen ramen in de plint ervoor dat er daglicht binnenvalt in het gebouw.



Het gebouw heeft een eivormige plattegrond en met een vrije overspanning van 60 m zorgt de koepel voor een binnenoppervlak van zo’n 2400 m3. Onder de grond bevinden zich nog zo’n 600 m3 extra. ‘Aanvankelijk wilden we een paar kleine losse gebouwtjes voor de koepel neerzetten. Maar die namen te veel het zicht weg van het hoofdgebouw’, zegt Rob Torsing van Shaded Dome Technologies aan de telefoon. Het nieuwe ontwerp van het museum moet een parachute uitbeelden, wat verwijst naar de vele duizenden militairen die in de buurt landden met operatie Market Garden, in 1944.
 

Zonwerende koepeltent

De Shaded Dome voor het Bevrijdingsmuseum is de eerste die voor het publiek toegankelijk is. De zonwerende koepeltent is een paar jaar geleden bedacht door Shaded Dome Technologies, opgericht door ZJA Zwarts & Jansma Architecten, Royal HaskoningDHV en Poly-Ned. In eerste instantie was het concept bedoeld als een semipermanente sporthal voor woestijngebieden (lees: ‘Koele koepeltent gepatenteerd’ en het artikel 'Nuttige trek', pdf-bestand). Meest opvallende eigenschap was daarbij dat de binnenhal gekoeld werd door natuurlijke trek.
 

Militaire toepassing

Intussen onderzoekt Shaded Dome Technologies ook militaire toepassingen (lees het artikel ‘Klimaattent voor soldaten’ uit De Ingenieur van juli 2017, pdf-bestand). Een prototype van de Dome is in bruikleen bij Defensie.
 

Isolatie

Omdat we in Nederland geen woestijnklimaat hebben, zijn de eigenschappen van de Shaded Dome voor het Bevrijdingsmuseum een beetje aangepast. ‘De binnen-dome heeft wat extra warmte-isolatie gekregen voor in de winter’, aldus Torsing. Die isolatielaag bestaat uit een binnen- en buitenhuid van pvc met daartussen twee lagen glasvezel. Beide lagen pvc zijn ook nog eens voorzien van aluminium reflectielagen.

De voorbereidingen voor de bouw zijn inmiddels begonnen. Het gebouw moet klaar zijn vóór de herdenking (75 jaar) van operatie ‘Market Garden’ in september 2019.




Beeldmateriaal Shaded Dome Technologies