Dijken die worden beschermd door begroeide buitendijkse gebieden, hoeven minder te worden verhoogd en versterkt dan nu vaak is gepland. Dat stelt civiel ingenieur Vincent Vuik in een proefschrift waarop hij woensdag promoveert aan de TU Delft.

Read this in English.

Drie jaar lang liet Vuik continu metingen verrichten aan de golfhoogte op schorren (begroeide buitendijkse landaanwassen) in de Westerschelde en kwelders in de Waddenzee. Bij een voorland van 300 meter breed bleken de golven aan de dijk bij zware stormen tot meer dan 50 % lager uit te vallen, ontdekte de promovendus.


Effect vegetatie beperkt

Het is vooral de hooggelegen bodem van de voorlanden die het verschil maakt. Eventuele begroeiing heeft enkel indirect effect. 'Het aanplanten van vegetatie op de voorlanden wordt vaak als veelbelovende manier van dijkversterking gezien', stelt Vuik. 'Het idee is dat het water zich dan eerst door een dichte begroeiing heen moet worstelen eer het ernstig verzwakt de dijk bereikt.'

Maar in de praktijk blijkt dat de meeste vegetatie nauwelijks bestand is tegen zware golfslag. Wel zorgt de begroeiing ervoor dat voorlanden beter sediment vasthouden en dus steeds hoger komen te liggen, wat gunstig is voor dijkbescherming. Het beschermende effect is al meetbaar als de voorlanden slechts enkele tientallen meters breed zijn.


Dijkverhogingen herzien

Volgens Vuik kunnen zijn bevindingen ertoe leiden dat geplande dijkverhogingen of -verzwaringen worden herzien. 'Als de voorlanden er al liggen, is het zonde om die niet mee te nemen in berekeningen over noodzakelijke dijkophogingen', aldus de onderzoeker.

Als de voorlanden er nog niet liggen, kan het de moeite lonen ze aan te leggen. Dat gebeurt nu al bij de Houtribdijk (zie foto) tussen Enkhuizen en Lelystad.


Building with nature

De waterschappen en Rijkswaterstaat zijn erg geïnteresseerd in de uitkomsten van Vuiks onderzoek, dat past binnen de grotere trend van building with nature. Vuik: 'We hoeven natuur niet als een vijand te zien. Als civiel ingenieurs zouden we juist vaker de krachten en de eigenschappen van de natuur in ons voordeel moeten gebruiken.'

Of het aanleggen van een breed voorland ook voor bijvoorbeeld de Markermeerdijk uitkomst zou kunnen bieden, wil Vuik niet meteen concluderen. Over dat dijkversterkingsproject wordt al langer gesteggeld (lees: Ophef over Markermeerdijken). 

Foto: Rijkswaterstaat