Asfaltwegen dragen behoorlijk bij aan luchtvervuiling. Dat blijkt uit onderzoek in de Verenigde Staten. Uit het wegdek lekken vluchtige organische stoffen weg en dat wordt erger als het wegdek opwarmt.

Wie wel eens heeft staan kijken bij de aanleg van een nieuwe weg, begrijpt dat een asfaltweg niet erg gezond is voor de omgeving. Bij het walsen bereikt het asfalt temperaturen tot 140 graden Celsius en daarbij komen allerlei nare dampen vrij.

Die dampen zijn vast niet allemaal onschuldig, want asfalt is voor een groot deel gemaakt van componenten uit aardolie. Dat ook uit het eenmaal afgekoelde wegdek ongezonde stoffen kunnen lekken, is best logisch. Nu hebben onderzoekers van onder meer Yale University in de Verenigde Staten echter voor het eerst aangetoond hoe sterk dit effect is.
 

Vluchtige organische stoffen

In een woensdag verschenen artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances laten ze zien hoeveel vluchtige organische stoffen uit asfalt de lucht in lekken. Dit gebeurt niet alleen bij wegen, maar ook bij platte daken, die meestal ook bedekt zijn met asfaltachtige producten. 

De wetenschappers verzamelden twee soorten vers asfalt bij wegenbouwprojecten - in New Haven en Pittsburgh - en verwarmden die in een laboratoriumoven. Ook testten ze nieuwe dakspanen (een soort dunne, vlakke dakpannen) van asfalt en vloeibaar asfalt voor dakbedekking.
 

Ouder asfalt

Het vermoeden vooraf was dat er bij nieuw materiaal meer chemicaliën zouden vrijkomen dan bij ouder materiaal, en daarom zetten de onderzoekers tests op om te kijken hoe de emissiesnelheid verandert naarmate vers asfalt ouder wordt.

Hieruit blijkt dat bij 140 graden Celsius de meestevluchtige organische stoffen uit asfalt komen. Dat is de temperatuur die asfalt bereikt wanneer een weg wordt aangelegd. Vervolgens lieten de onderzoekers het asfalt afkoelen, om het gedurende drie dagen constant te houden op 60 graden Celsius.
 

Langdurige bron van luchtvervuiling

Opvallend was dat bij deze temperatuur er een constante hoeveelheid chemicaliën uit het asfalt bleef dampen. Dit suggereert (langer onderzoek is nodig!) dat asfalt een langdurige bron van luchtvervuiling is, zo vertelde hoofdonderzoeker Drew Gentner aan Science News. Daarbij de kanttekening dat 60 graden is gekozen omdat dit een temperatuur is die wegen in de VS in de zomer kunnen bereiken. In Nederland zal dat niet snel gebeuren; hier zijn wegen meestal niet warmer dan 25 graden Celsius, vertelde een expert tegen NRC.
 

Zonlicht

Niet alleen opwarming leidde tot meer luchtvervuiling, ook zonlicht had dat effect op asfalt. Een gemiddelde hoeveelheid zonlicht leidde tot een toename van wel 300 procent in de emissie van organische stoffen uit het wegdek. Welk mechanisme hieraan ten grondslag ligt, weten de onderzoekers nog niet.

Wél bekend is dat organische stoffen die uitdampen in de lucht verbindingen vormen — aerosolen — die rondvliegen en bij inademing schadelijk kunnen zijn voor mensen. Het nieuwe onderzoek suggereert dat asfalt meer bijdraagt aan deze vorm van luchtvervuiling bij zonnig, warm weer.
 

Verf, inkt en pesticiden

Asfalt mag dan een grotere veroorzaker zijn van luchtvervuiling dan lang werd gedacht, feit is dat er nog meer vervelende stoffen zijn: chemische producten zoals verf, printinkt, verzorgingsproducten en pesticiden vormen relatief de grootste bron van vluchtige organische componenten afkomstig uit aardolie.

Aan oplossingen voor het ongezonde asfalt hebben de mensen van Yale University in dit onderzoek niet gewerkt, maar daar bestaan wel ideeën over. Zo is asfalt voor wegen te vervangen door beton, hoewel dat ook weer zijn eigen problemen met zich meebrengt: een forse CO2-uitstoot bij de productie ervan. En misschien maken we wegen in de toekomst wel van gerecycled plastic; lees ‘Eerste Plastic Road in gebruik’.

 

Openingsfoto: de aanleg van een asfaltweg. Foto depositphotos.com