Totdat auto’s volledig autonoom zijn, moet de mens heel af en toe nog ingrijpen. Proeven laten nu zien dat we daar niet goed in zijn. De aandacht van proefpersonen in simulaties verslapte na verloop van tijd en zij reageerden steeds slechter op obstakels op de weg. Dat blijkt uit onderzoek aan de Amerikaanse universiteiten Rice University en Texas Tech University.

De onderzoekers lieten zestig proefpersonen plaatsnemen in een simulator die een verregaand autonome auto uitbeeldde. Zij hoefden niet te sturen of het gas- en rempedaal te bedienen; dat deed de auto allemaal zelf. De proefpersonen kregen enkel de opdracht mee om in te grijpen als er een voertuig stilstond op de weg – of hinderlijk op de vluchtstrook – dat het geautomatiseerde systeem zou kunnen missen.

De proef duurde steeds veertig minuten. In het begin was het gemiddelde slagingspercentage (het aantal keer dat de proefpersoon terecht ingreep gedeeld door het aantal obstakels op de weg) 88 %. Dat is weliswaar hoog, maar laat ook zien dat er al een paar gevaarlijke situaties worden gemist.

Maar na verloop van tijd reageerden de meeste proefpersonen steeds slechter op gevaarlijk stilstaande voertuigen op de weg. Het slagingspercentage daalde na verlop van tijd met tussen de 7 en 21 %, afhankelijk van de proefpersoon.
 

Achteroverleunen

De onderzoekers denken dat de mensen achter het stuur na verloop van tijd gewend raken aan de autonome auto, waardoor ze – figuurlijk – achteroverleunen. Het is ook heel menselijk en herkenbaar: laat een machine ons een taak uit handen nemen en al gauw dwalen onze gedachten af. Mensen zijn er niet goed in om gevaarlijke situaties te monitoren die maar heel af en toe optreden, zegt hoogleraar Psychologie Pat DeLucia in een nieuwsbericht van Rice University.

De Nederlandse promovendus Arie Paul van den Beukel van de Universiteit Twente concludeerde dat eerder ook al: een (semi-)autonome auto maakt de taak voor de bestuurder alleen maar lastiger. 'In een semiautonome auto zijn we veel minder betrokken bij het autorijden zelf, maar we blijven verantwoordelijk. Dat maakt het er niet makkelijker op, want we moeten de boel bewaken; een taak waar mensen van nature niet goed in zijn.’
 

Klaar zitten

Totdat de écht volledig autonome auto er is, moeten bestuurders dus alert blijven en te allen tijde klaar zitten om het stuur over te nemen en te remmen, concluderen de Amerikanen. ‘En ons onderzoek laat zien dat mensen dat van nature niet doen’, zegt onderzoeker Eric Greenlee van Texas Tech University in het nieuwsbericht. ‘We hopen dat ons onderzoek mensen bewuster maakt van de beperkingen van semiautonome auto’s en hun bestuurders.’

Beeldmateriaal Rice University