Met RFID-chips kan een chirurg exact zien welke instrumenten hij tijdens een operatie gebruikt. Zo wordt het risico op kwijtgeraakt gereedschap nog kleiner en kunnen ziekenhuizen geld besparen.
Bij een operatie gebruiken chirurgen tientallen apparaten: tangen, klemmen, scalpels enzovoort. Die moeten voor een operatie worden gesteriliseerd, en tijdens de operatie houdt een assistent in de gaten wat wanneer gebruikt wordt. Daarvoor is het belangrijk dat het aantal instrumenten wordt geteld. Dit kost tijd, en daarmee geld, want operatietijd is duur.
Alle instrumenten volgen
Het Reinier de Graaf-ziekenhuis in Delft voerde de afgelopen maanden proefoperaties uit met een systeem dat de instrumenten kan volgen. Het werkt met RFID (radar frequency identification): elk instrument is voorzien van een klein chipje, dat een signaal stuurt naar een antenne in de OK. Het systeem geeft voor de operatie aan of elk benodigd instrument aanwezig is. Tijdens de procedure houdt het bij of een instrument in gebruik is of op tafel ligt. En na afloop geeft het aan of alle instrumenten weer netjes op tafel liggen en niet nog in gebruik zijn.
'Voor ons als chirurgen is het heel prettig om geen stress te hebben over de instrumenten', vertelt Maarten van der Elst, traumachirurg bij het ziekenhuis. 'En de assistenten kunnen nu focussen op de patiënt, omdat ze minder tijd en energie kwijt zijn met het tellen van instrumenten.'
Geld besparen
Omdat de RFID-tags individuele instrumenten volgen, kunnen ze ook helpen bij geld- en materiaalbesparing. 'Nu gooien we vaak hele sets gereedschap weg als er één versleten is. Maar met de chips kunnen we precies aangeven welk apparaat stuk is, om het daarna te vervangen.' Het plan is dat de makers van de instrumenten met chips, Van Straten Medical, de kapotte apparaten recyclen. 'Een soort circulair idee dus', vertelt Van der Elst. 'Daarmee kun je veel besparen.' Een ziekenhuis heeft zo'n 65.000 tot 100.000 instrumenten. Hoewel het project nog te kort loopt om precies te weten hoeveel geld men bespaart, schat hij dat het instrumentarium tientallen procenten goedkoper kan.
Ten slotte geven de chips inzicht in het operatiegedrag van een chirurg. 'Het elektrisch mes wordt bijvoorbeeld vaker en langer gebruikt door beginnende chirurgen. Met de chip krijg je inzicht in welk gereedschap men gebruikt, en die informatie kunnen we gebruiken voor trainingen.'
Verbazingwekkend accuraat
Van der Elst voerde tien proefoperaties uit met het RFID-systeem. 'Het was verbazingwekkend accuraat. Ondanks alle andere machines in de OK, wist de antenne precies de signalen van de chips op te pikken.' Nu wil het team de kracht van de antennes versterken, de antennes integreren in de muren en zorgen dat het gereedschap ook te volgen is als het naar de (externe) sterilisatiekamer gaat.
En als Van der Elst nog verder in de toekomst kijkt, hoopt hij ook chirurgische gazen van chips te voorzien. 'Dat vereist piepkleine wegwerpchips met RFID. Nu is dat nog te duur, maar wellicht kan 3D-printen daar uitkomst bieden.'
TU Delft in de achtertuin
Het Reinier de Graaf-ziekenhuis heeft een onderzoeksoperatiekamer waar vaker innovatieve projecten worden getest. 'De TU Delft zit in onze achtertuin, dus krijgen we veel wetenschappers met nieuwe ideeën die ze hier uitproberen.' Ook de RFID-chip was een idee van de universiteit.' De innovaties worden uiteraard alleen getest als de medisch-ethische commissie, de patiënt en de inspectiedienst ze goedkeuren.'
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.