Ig Nobel voor onderzoek naar gedrag op Eindhovens perron
Onderzoekers van de TU Eindhoven zijn bekroond met een Ig Nobelprijs, een alternatieve onderscheiding voor onderzoek dat je eerst aan het lachen maakt en vervolgens aan het denken zet. Ze onderzochten waarom wandelaars niet vaker op elkaar botsen.
Hoogleraar Federico Toschi en universitair onderzoeker Alessandro Corbetta analyseerden gedurende zes maanden de bewegingen van bij elkaar vijf miljoen voetgangers op een klein deel van het treinstation van Eindhoven, waar ze vier bewegingssensoren hadden gehangen. Ze stelden vast dat mensen gemiddeld minimaal 75 centimeter afstand houden tot elkaar om botsingen te voorkomen.
Botsingen tussen wandelaars
Ongeveer achttienduizend keer dreigde er volgens analyse van de loopbanen een botsing tussen wandelaars, zagen de onderzoekers. Maar uiteindelijk ging het maar bij tachtig voetgangers werkelijk mis en liepen de reizigers op het perron tegen elkaar op. 'De overige voetgangers pasten hun looppad aan, tot ze op zijn minst 140 centimeter van elkaar verwijderd waren en wisten daarmee een botsing te voorkomen', licht Corbetti toe in een persbericht.
Afgelopen jaar schreef De Ingenieur al uitgebreid over het onderzoek dat Corbetti en Toschi verrichtten in samenwerking met spoorwegbeheerder ProRail. Uiteindelijke doel van het onderzoek is de dynamiek van dichte mensenmassa's beter te kunnen begrijpen en voorspellen.
De gebruikte sensoren construeren met behulp van infrarood laserlicht om een zwart-wit âdieptebeeldâ. Hoofden van voetgangers zijn het dichtste bij de sensor en geven een donkergrijze schaduw op het dieptebeeld, schouders zijn iets verder weg en daarom lichter van kleur. De voetgangers zijn niet herkenbaar op de beelden (zie illustratie).
Zwevende kikker
Op onderzoekers die zich bezighouden met zoiets banaals als waarom wandelaars in een mensenmassa niet voortdurend op elkaar op botsen, is de jury van de Ig Nobelprijs dol. De onderscheidingen, niet te verwarren met de echte Nobelprijzen, hebben de afgelopen jaren een cultstatus verworven onder onderzoekers.
Het is al een aantal keer voorgekomen dat een Ig Nobelwinnaar later ook de echte Nobelprijs kreeg toegekend, zoals in het geval van de Nederlands-Britse natuurkundige Andre Geim. Die kreeg de Ig Nobel omdat hij erin was geslaagd een kikker te laten zweven in een magneetveld. In 2010 volgde een echte Nobelprijs voor de belangrijke experimenten die hij deed aan het tweedimensionale materiaal grafeen.
Toschi en Corbetta lieten weten dolgelukkig te zijn met de prijs en die te zien als een mooie erkenning voor hun werk.
Foto: TU/e; illustratrie: Alessandro Corbetta