Netbeheerder Liander wil Nijmegen-Noord omvormen tot een flexibele elektriciteitsmarkt. Het zoeken is nu als een partij die wil optreden als handelaar.

Nijmegen-Noord, ook wel de Sprong over de Waal genoemd, is enorm in ontwikkeling met aanleg van nieuwe woonwijken en bedrijventerreinen. Normaliter rust dan op de netbeheerder de taak om de nieuwe locaties te voorzien van een stroomaansluiting met voldoende capaciteit. ‘De wijk levert niet alleen een stroomvraag, maar gaat ook zelf opwekken, met windturbines en zonnepanelen’, vertelt woordvoerder Karen Nitschke. ‘Doen we het op de traditionele manier, dan betekent dat de aanleg van een extra kabel naar het verdeelstation, en dat is een forse investering.’

Liander ziet een alternatieve mogelijkheid: beschouw de nieuwe wijk als een virtueel eiland, dat een bijdrage levert aan de balans van het elektriciteitsnet. Dat gebeurt binnen dat 'eiland' doordat stroomopwekkers leveren aan stroomvragers, of door bijvoorbeeld overdag als de zon flink schijnt de auto-accu op te laden. Voor het elektriciteitsnet waar de wijk op is aangesloten, helpt het virtuele eiland om grote opwekpieken te voorkomen of het gaat juist leveren als er elders vraag is. ‘Om dat voor elkaar te krijgen hebben we een zogeheten aggregator nodig, een handelaar die zorgt dat binnen de wijk vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd, en die ook kan bijdragen aan de elektriciteitsbalans op het bovenliggende net.’


Energiekoplopers

Liander put uit de ervaringen met een experiment in Heerhugowaard dat de afgelopen jaar werd afgerond. In de wijk Stad van de Zon waar 80 % van de woningen zonnepanelen op het dak heeft liggen met een piekvermogen van gemiddeld zo’n 2 kW, deden tweehonderd bewoners mee aan de proef Energiekoplopers. Die proef moest uitwijzen hoe pieken in de zonenergieproductie zijn op te vangen, onder meer door het inschakelen van een warmtepomp annex boiler of door de hoogste piekproductie af te schakelen. Dat is weliswaar zonde van de energie, maar scheelt enorm voor de belasting van het net (lees ook: 'Slim stroomnet, gebruiken maar')

Voor deze stroombalancering was er in Heerhugowaard een aggregator. Die verzamelde de beschikbare flexibiliteit en bood die aan op de zogeheten flexibiliteitsmarkt. De opbrengst werd vervolgens gedeeld onder de gebruikers die voor die flexibiliteit zorgden. Nitschke: ‘Als dat in Nijmegen-Noord ook gaat lukken, dan kunnen wij een deel van de besparing voor het niet hoeven aanleggen van de extra kabel als financiële vergoeding inbrengen.’


Voorbeeldwerking

De vraag die Liander nu heeft uitgezet is of een partij geïnteresseerd is om als aggregator op te treden, aldus het persbericht Liander wil flexibliteitsmarkt starten in Nijmegen-Noord. Of wat meer omfloerst geformuleerd: een handelaar die er een businesscase in ziet. Liander zelf mag dat niet doen. ‘Optreden als handelaar valt buiten onze wettelijke opdracht.’

Gaat een en ander door, dan zal Nijmegen-Noord voor Liander ook het karakter van een grootschalig experiment hebben. ‘Heerhugowaard had een eenvormig beeld: woningen met zonnepanelen en warmtepompen. Nijmegen is veel meer divers, met ook windturbines en bedrijven.’

Nijmegen-Noord dient zo als voorloper van de toekomst van het elektriciteitsnet waar dit soort virtuele energie-eilanden die bijdragen aan de flexibiliteit van het net, op veel grotere schaal zullen worden toegepast.

Liander verwacht in juni duidelijkheid of er een geschikte aggregator is gevonden. ‘Lukt het niet dan gaat die extra kabel alsnog de grond in.’

Openingsfoto: Nijmegen-Noord met de aanleg van de hoogwatergeul bij Lent. Foto Beaufort Makelaars.