Een computerbrein kan winst maken door slim te kopen en verkopen op de beurs, zo blijkt uit een onderzoek van de Duitse Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg. Een simulatie van 23 jaar beurshandel liet zien dat de computer steevast grote winsten wist te boeken.

Wat beweegt de aandelenhandel? Het is een vraag die iedereen zou willen beantwoorden, maar die nauwelijks een antwoord heeft. De chaos van dagelijkse crises, onthullingen, tegenvallende jaarcijfers en andere gebeurtenissen zorgt ervoor dat 'de markt' behoorlijk kan schommelen. De financiële crisis van 2008 liet eens te meer zien hoe snel het mis kan gaan in de aandelenhandel.

 

Deep learning

De Duitse onderzoekers wilden weten of een kunstmatig intelligent programma zo'n ingewikkelde wereld kan begrijpen. Ze bouwden een AI die via drie verschillende leermethodes tot voorspellingen kwam. Het kon via deep learning, waarbij een input (de aandeelkoersen uit het verleden) door verschillende programmalagen gaat. In elke laag 'sorteert' de computer de input, tot er aan het einde een resultaat komt: dit aandeel moet ik kopen en dit aandeel niet.

De andere twee methodes waren gradient boosting en random forests, twee minder bekende fenomen uit de machine-learning-hoek. Die technieken zorgen ervoor dat beslissings- of voorspellingsbomen, minder onzekerheid kennen. Alle drie de onderdelen van het computerbrein werden met maar liefst 180 miljoen datapunten getraind, tot het voorspelexperts waren. Vervolgens werden de drie uitkomsten van de modellen samengenomen om op één voorspelling uit te komen. Door drie verschillende leermethoden te gebruiken hoopten de onderzoekers de voorspellingen en transactiekeuzes van hun AI stabieler te maken.

 

Dikke winst

Dat leek te werken; de computer wist op sommige momenten wel 30 % winst per jaar te behalen. De onderzoekers lieten de AI voorspellingen doen over elke handelsdag van de vijfhonderd grootste bedrijven in de Verenigde Staten, van 1992 tot 2015.

Het viel de onderzoekers op dat in de jaren negentig de winsten die de computer boekte vaak het hoogst waren. Volgens de Duitsers komt dat door het gebrek aan geavanceerde computers in dat tijdperk; aandelenhandel was nog vaak mensenwerk. Dat maakte het geheel minder complex, waardoor voorspellen voor een geavanceerd computerbrein makkelijker werd.

Een ander opvallend detail: het programma werkte het best tijdens crises. Zowel het barsten van de dotcom-bubbel als de kredietcrisis uit 2008 hadden weinig effect op de winsten van de AI. Dit komt doordat de AI helder kan blijven nadenken in een tijd dat de meeste handelaars terugvallen op emotionele beslissingen, aldus de onderzoekers.

 

Automatisering

Het was niet allemaal rozegeur en manischijn voor deze geavanceerde AI. Vanaf 2010 begonnen de winsten terug te lopen en maakte de computer zelfs verlies. Zoals de winsten in de jaren negentig hoog waren doordat de aandelenhandel simpel mensenwerk was, werden ze laag in de jaren tien: tegenwoordig is de aandelenmarkt voor een flink deel geautomatiseerd. Daardoor gaat handel sneller en kan zelfs een snel computerbrein het niet meer allemaal bijhouden.
 

Beeld: James Smith